Dịch thuật: Màu của hoàng qua không vàng, sao lại gọi là "hoàng qua"

MÀU CỦA HOÀNG QUA KHÔNG VÀNG,
SAO LẠI GỌI LÀ “HOÀNG QUA”

          Hoàng qua 黄瓜 (dưa leo) là loại củ quả thường thấy, có thể xào hoặc trộn rất tươi ngon. Hoàng qua ngoài chợ đa phần đều xanh tươi, gọi là “thanh qua” 青瓜 tựa hồ thích hợp hơn gọi “hoàng qua”; khắp cả thân nó có gai, gọi là “thích qua” 刺瓜cũng không sai, nhưng tại sao lại gọi là “hoàng qua”?
          Có một câu chuyện mà ít người biết đến. Hoàng qua không phải là thổ sản của Trung Quốc, mà đến từ Tây vực, ban đầu gọi là “hồ qua” 胡瓜. Thời Nam Bắc triều, người kiến lập chính quyền Hậu Triệu là Thạch Lặc 石勒vốn là người tộc Yết . Sau khi đăng cơ làm hoàng đế ở Tương quốc 襄国, đối với việc người trong nước xưng hô người tộc Yết là Hồ nhân, ông ta rất giận. Thạch Lặc ban bố pháp lệnh: bất luận nói hay viết, nhất luật nghiêm cấm xuất hiện chữ “hồ”, ai vi phạm sẽ bị chém chết không tha.
          Có một lần, Thạch Lặc triều kiến quan viên địa phương tại sân triều Thiền vu, bấy giờ Quận thú Tương quốc là Phàn Thản 樊坦áo quần lam lũ bước vào. Thạch Lặc nhìn thấy như thế, liền hỏi:
          - Phàn Thản, y quan của khanh không chỉnh tề sao lại đến triều kiến trẫm?
          Phàn Thản trong lúc lo sợ không biết phải như thế nào, đành thuận miệng nói:
          - Đó là trách người Hồ không có đạo nghĩa, cướp đi quần áo đồ vật của thần, hại thần đến nỗi y quan lam lũ mà đến triều.
          Vừa dứt lời, Phàn Thản lập tức ý thức được mình đã phạm vào điều cấm, liền vội khấu đầu tạ tội. Thạch Lặc thấy ông ta biết lỗi cũng không chỉ trích nữa. Sau buổi triệu kiến, “ngự tứ ngọ thiện” 御赐午膳 (ban bữa ăn trưa), Thạch Lặc lại chỉ hồ qua cố ý hỏi Phàn Thản:
          - Đây là quả gì?
          Phàn Thản biết Thạch Lặc có ý khảo mình, thế là cung kính đáp:
          - Đó là hoàng qua.
          Thạch Lặc nghe xong mới hài lòng.
          Từ đó về sau, hồ qua được gọi là hoàng qua, truyền khắp trong triều ngoài nội. Thời Đường, hoàng qua đã trở thành loại củ quả thường thấy cả nam bắc.

                                                 Huỳnh Chương Hưng
                                                 Quy Nhơn 11/12/2018

Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã, 2013
Previous Post Next Post