Dịch thuật: Tôn Tẫn (kì 2)

TÔN TẪN

(kì 2)

GẶP PHẢI HÌNH PHẠT TÀN KHỐC,

GIẢ VỜ ĐIÊN DẠI ĐỂ THOÁT KHỎI MIỆNG CỌP

         Bàng Quyên 庞涓về lại quê nhà ở nước Nguỵ được vài ngày, lại chuyển đến Đại Lương 大梁, tìm người giúp mình tiến cử bái kiến Nguỵ Huệ Vương 魏惠王. Nguỵ Huệ Vương thấy Bàng Quyên có vẻ như một nhân tài, tinh thông binh pháp, lại là cao đồ của Quỷ Cốc Tử uy chấn thiên hạ, liền coi trọng.

          Từ đó, Bàng Quyên thường đến cung cùng Nguỵ Huệ Vương bàn luận thiên hạ đại sự, rất được Nguỵ Huệ Vương sủng tín. Nguỵ Huệ Vương bái Bàng Quyên làm Thượng tướng. Con Bàng Quyên là Bàng Anh 庞英, cháu là Bàng Thông 庞葱, Bàng Mao 庞茅 cũng đều được bái làm tướng quân.

          Sau khi Bàng Quyên nắm giữ binh quyền đã chế định một kế hoạch quân sự to lớn, Nguỵ Huệ Vương nhanh chóng phê chuẩn. Bàng Quyên huấn luyện được một đội quân lớn mạnh. Một ngày nọ, Nguỵ Huệ Vương lệnh cho ông xuất chinh, quân Nguỵ tiến vào nước Vệ và nước Tống, công hạ nhiều thành trì, mở rộng cương thổ.

         Chẳng bao lâu, Bàng Quyên lại đem quân đánh lui sự xâm nhập của quân Tề, uy chấn thiên hạ. Bàng Quyên đắc ý, quên mất Tôn Tẫn đang ở tại Quỷ cốc.

          Lúc bấy giờ, Tôn Tẫn vẫn tại Quỷ cốc vùi đầu nghiên cứu bộ Tôn Tử binh pháp 孙子兵法. Quỷ cốc ở vào nơi hẻo lánh, người ít vào ra, bặt tăm tin tức. Ngày nọ, Mặc Tử 墨子vân du đến Quỷ cốc, bàn luận sự việc trong thiên hạ cùng Quỷ Cốc Tử. Tôn Tẫn cung kính bái kiến Mặc Tử, Mặc Tử hỏi rằng:

          - Anh vì sao mà chưa xuống núi?

          Tôn Tẫn đáp:

          - Lúc Bàng Quyên xuống núi có nói, sau khi Bàng Quyên làm quan ở nước Nguỵ, nhất định sẽ tiến cử tôi.

          Mặc Tử cười bảo rằng:

         - Hiện tại Bàng Quyên đã là Thượng tướng của nước Nguỵ, anh ta đã quên anh từ lâu rồi.

          Tôn Tẫn nói rằng:

          - Có lẽ Bàng Quyên quá bận, không có thời gian!

          Mặc Tử bảo rằng:

          - Qua mấy ngày nữa ta sẽ đi đến nước Nguỵ có chút việc, gặp Bàng Quyên sẽ hỏi giúp anh!

          Chẳng bao lâu, Mặc Tử vân du đến nước Nguỵ, gặp được Bàng Quyên, nói rằng Tôn Tẫn vẫn đang ở Quỷ cốc đợi Bàng Quyên tiến cử. Bàng Quyên sợ Tôn Tẫn được trọng dụng, cướp mất địa vị của mình, không muốn tiến cử Tôn Tẫn, nên lời nói không có chút thành ý nào.

          Mặc Tử bèn trực tiếp hướng đến Nguỵ Huệ Vương tiến cử Tôn Tẫn. Nguỵ Huệ Vương hỏi Mặc Tử:

          - Tài năng giữa Tôn Tẫn và Bàng Quyên ai cao ai thấp?

          Mặc Tử đáp:

          - Tôn Tẫn là cháu của Tôn Vũ, nghe nói đã được chân truyền của tổ phụ. Tôi xem tài năng của anh ta có thể trên cả Bàng Quyên.

          Nguỵ Huệ Vương triệu kiến Bàng Quyên, nói rằng:

          - Cô vương nghe nói khanh có một bạn học tên là Tôn Tẫn, khanh hãy vì quả nhân viết một phong thư mời anh ta đến.

          Bàng Quyên nghe qua ngầm chửi Mặc Tử nhiều chuyện.

          Bàng Quyên nói rằng:

          - Tôn Tẫn có tài hoa, nhưng anh ta là người nước Tề, e rằng không thể trung với nước Nguỵ, nên thần không dám tiến cử.

          Nguỵ Huệ Vương cười bảo rằng:

          - Nếu quả nhân có được Tôn Tẫn, tất nhiên trọng dụng. Anh ta sẽ cảm đội ơn đức, một lòng một dạ ra sức vì nước Nguỵ.

          Chẳng bao lâu, Tôn Tẫn nhận được thư của Bàng Quyên và lời mời từ sứ thần của Nguỵ Huệ Vương. Quỷ Cốc Tử tinh thông bốc thuật, bói cho Tôn Tẫn một quẻ, được biết Tôn Tẫn có nạn, nhưng thiên cơ không thể tiết lộ, đành trao cho Tôn Tẫn một cái túi gấm, dặn rằng lúc gặp hiểm nguy mới mở ra xem.

          Tôn Tẫn vô cùng cảm động, bái biệt Quỷ Cốc Tử, theo sứ giả xuống núi đến nước Nguỵ.

          Tôn Tẫn trước tiên đi gặp Bàng Quyên để cảm tạ.

          Bàng Quyên nói rằng:

          - Chúng ta là anh em, anh không nên khách sáo. Anh đến, em rất vui mừng.

          Ngày hôm sau, Tôn Tẫn vào cung yết kiến Nguỵ Huệ Vương. Nguỵ Huệ Vương hỏi Tôn Tẫn, Tôn Tẫn trả lời trôi chảy. Nguỵ Huệ Vương nói với Bàng Quyên bên cạnh:

          - Cô vương muốn bái Tôn Tẫn làm Phó nguyên soái, để giúp khanh chỉ huy tác chiến, khanh thấy thế nào?

          Bàng Quyên đáp rằng:

          - Thần và Tôn Tẫn là anh em kết nghĩa. Tôn Tẫn là anh, thần là em, sao có thể để cho anh ở chức Phó được?. Theo thần, chi bằng tạm thời bái Tôn Tẫn làm khách khanh, đợi Tôn Tẫn lập được đại công, thần nhất định sẽ nhường cho Tôn Tẫn.

          Nguỵ Huệ Vương đồng ý, bái Tôn Tẫn làm khách khanh, ban cho phủ đệ, nô bộc và tài vật.

          Mấy ngày sau, Nguỵ Huệ Vương muốn biết tài năng giữa Tôn Tẫn và Bàng Quyên rốt cuộc ai cao hơn, liền điều tập vệ đội ra giáo trường, lệnh cho Tôn Tẫn, Bàng Quyên diễn tập binh pháp. Trận của Bàng Quyên bày ra, Tôn Tẫn đều nghĩ ra được đối sách. Nhưng Tôn Tẫn cố ý làm ra vẻ yếu kém. Nguỵ Huệ Vương thấy tài năng của Bàng Quyên cao hơn Tôn Tẫn nên càng sủng tín Bàng Quyên.

          Diễn trận hoàn tất, Bàng Quyên về phủ, nghĩ bụng: “Tài học của Tôn Tẫn vượt qua mình. Hôm nay tuy cố ý nhường mình, nhưng một núi khó tồn tại hai cọp!” Bàng Quyên vẫn nhiệt tình qua lại với Tôn Tẫn, nhưng ngầm sai người trước mặt Nguỵ Huệ Vương tìm cách li gián, Nguỵ Huệ Vương không dễ dàng tin tưởng.

          Ngày nọ, Bàng Quyên mang nhiều lễ vật đến Tôn phủ. Trong bữa tiệc, Bàng Quyên nói rằng:

          - Đại ca nay đã là quan của nước Nguỵ, tại sao không đưa thân thuộc đến để cùng hưởng phú quý?

Tôn Tẫn nước mắt lưng tròng nói rằng:

          - Hiền đệ, anh là một đứa bé mồ côi. 4 tuổi mất cha, 9 tuổi mất mẹ, dựa vào sự nuôi dưỡng của thúc phụ. Sau khi thúc phụ qua đời, người anh họ là Tôn Bình 孙平, Tôn Trác 孙卓đối với anh ân tình như biển. Nghĩ đến năm đó, mấy anh em phiêu bạt khắp nơi, sau li tán tại Lạc Dương đến nay không biết ở đâu.

          Bàng Quyên nói rằng:

          - Nỗi bất hạnh của huynh trưởng cũng chính là nỗi bất hạnh của lão đệ.

          Tôn Tẫn nói:

          - Việc đã như thế, hiền đệ không nên nhắc nữa để tránh Nguỵ Vương có lòng nghi ngờ.

          Ba tháng sau, một thương nhân nước Tề là Đinh Ất 丁乙đến Tôn phủ bái kiến Tôn Tẫn, y từ trong ngực lấy ra một bức thư. Tôn Tẫn nhận ra thư do anh họ là Tôn Trác đích thân viết. Trong thư nói rằng: “Các anh hiện đã trở về quê nhà, do bởi việc buôn bán thuận lợi, cuộc sống hiện tại đã khá. Nghe nói tiểu đệ cầu học tại Quỷ cốc, nên đặc biệt nhờ người bạn là Đinh Ất đưa tin. Tiểu đệ sau khi thấy được thư này nên nhanh chóng về quê đoàn tụ, cúng tế phần mộ tổ tiên.”

          Tôn Tẫn xem xong, buồn vui lẫn lộn, hướng đến Đinh Ất đáp tạ.

          Tôn Tẫn thịnh tình khoản đãi Đinh Ất, lại nhờ anh ta đưa thư lại. Trong thư giới thiệu về tình hình của mình, còn nói rằng đợi mình sau khi kiến công lập nghiệp sẽ trở về quê nhà.

          Đinh Ất mang thư và vàng do Tôn Tẫn tặng ra khỏi thành, bị trảo nha của Bàng Quyên bắt lại. Bàng Quyên có được thư của Tôn Tẫn, sai người mô phỏng bút tích của Tôn Tẫn sửa bức thư ấy, nguỵ tạo là chờ thời cơ bỏ Nguỵ đầu Tề. 

                                                                                           (còn tiếp)

                                                                Huỳnh Chương Hưng

                                                                Quy Nhơn 16/5/2018

Nguyên tác

TÔN TẪN

孙膑

Trong quyển

HỔ CHI UY

虎之威

Tác giả: Hàn Tố Văn 韩素文

Bắc Kinh: Trung Quốc Trường An xuất bản xã, 2006.