Dịch thuật: Thà là ngọc nát còn hơn ngói lành

THÀ LÀ NGỌC NÁT CÒN HƠN NGÓI LÀNH

          Bắc Nguỵ 北魏về sau này chia thành Đông Nguỵ 东魏và Tây Nguỵ 西魏. Cao Dương 高洋đoạt lấy chính quyền Đông Nguỵ, kiến lập Bắc Tề 北齐. Xuất phát từ việc muốn củng cố sự thống trị của mình, Cao Dương đã tiến hành thanh trừ đại quy mô họ Nguyên quý tộc Đông Nguỵ.
          Một ngày nọ, Cao Dương đến Tấn Dương 晋阳, rất sợ quý tộc họ Nguyên thừa cơ tạo phản, bảo đem quý tộc họ Nguyên ra tru sát. Lúc bấy giờ, viên Huyện lệnh Định Tương 定襄là Nguyên Cảnh An 元景安muốn xin được đổi sang họ Cao để khỏi chết.
          Người anh họ của Nguyên Cảnh An là Nguyên Cảnh Hạo 元景皓kiên quyết phản đối, nghiêm khắc nói rằng:
          - Làm sao có thể bỏ tổ tiên  mà đổi sang họ khác được. Đại trượng phu thà làm ngọc nát chứ không thèm làm ngói lành.
          Để lấy lòng Cao Dương, Nguyên Cảnh An đã bán đứng người anh họ của mình, Nguyên Cảnh Hạo bị Cao Dương giết chết, còn Nguyên Cảnh An được ban họ Cao, thoát khỏi cái chết.
          Về sau, người ta lấy câu “thà làm ngọc nát chứ không thèm làm ngói lành” (ninh vi ngọc toái, bất vi ngoã toàn - 宁为玉碎 - 不为瓦全) để ví với việc thà vì chính nghĩa mà chết chứ không chịu sống hèn.

Chú của người dịch
Bắc Nguỵ 北魏  (năm 386 – năm 534)
          Bắc Nguỵ là chính quyền phương bắc do Thác Bạt Khuê 拓跋珪  tộc Tiên Ti 鲜卑 kiến lập, và cũng là vương triều đầu tiên của thời kì Nam Bắc triều.
          Năm 386, nhân lúc Tiền Tần chia năm xẻ bảy, Thác Bạt Khuê tại Ngưu Xuyên 牛川xưng Vương, xây dựng lại nước Đại , định đô tại Thịnh Lạc 盛乐 (nay là thành phố Hô Hoà Hạo Đặc 呼和浩特 và huyện Lâm Cách Nhĩ 林格尔 của Nội Mông). Cũng trong năm đó, đổi xưng là Nguỵ Vương. Tháng 6 năm 398 đổi quốc hiệu là Nguỵ , sử gọi là Bắc Nguỵ.
          Tháng 7 năm 398, Đạo Vũ Đế Thác Bạt Khuê 道武帝拓跋珪dời đô đến Bình Thành 平城 (nay là thành phố Đại Đồng 大同 Sơn Tây 山西), xưng Đế.
          Năm 439, Thái Vũ Đế Thác Bạt Đào 太武帝拓跋焘thống nhất phương bắc.
          Năm 493, Hiếu Văn Đế Thác Bạt Hoành 孝武帝拓跋宏dời đô đến Lạc Dương 洛阳, tiến hành cải cách.
          Năm 534 phân thành Đông Nguỵ và Tây Nguỵ. Năm Vũ Định 武定thứ 8 triều Đông Nguỵ, Cao Dương 高洋 phế Hiếu Tĩnh Đế 孝静帝 thay Đông Nguỵ tự lập, kiến lập triều Bắc Tề 北齐.
          Năm Cung Đế 恭帝 thứ 3 triều Tây Nguỵ (năm 557), nhường ngôi cho Vũ Văn Giác 武文觉, kiến lập triều Bắc Chu 北周. Lịch sử Bắc Nguỵ tuyên cáo kết thúc.
          Từ năm 386 Đạo Vũ Đế Thác Bạt Khuê trùng kiến nước Đại đến năm 534 phân liệt là chấm dứt, tổng cộng trải qua 20 đế, hưởng quốc 148 năm.
          Theo http://baike.baidu.com/item

                                                                Huỳnh Chương Hưng
                                                             Quy Nhơn 02/12/2017

Nguồn
HOÀNG TRIỀU ĐIỂN CỐ KỈ VĂN
皇朝典故纪闻
Tác giả: Hướng Tư 向斯
Bắc Kinh: Trung Quốc văn sử xuất bản xã, 2002
Previous Post Next Post