TRONG VĂN HIẾN TRƯỚC TRIỀU TẦN CÓ CHỮ “TẦN”
KHÔNG
Mọi người
xem qua bộ phim “Anh hùng” 英雄, đối với khí thế
hùng mạnh của đội quân triều Tần nhất định kí ức như hãy còn rất mới, cờ xí rợp
trời, bên trên đề chữ 秦 (Tần) rất lớn theo
thể đại triện. Nhưng có phải là trước khi Tần thống nhất 6 nước đã có chữ 秦?
Trong
chính sử không có ghi chép, nhưng trong một số truyền thuyết dân gian lại miêu
tả rất sinh động. Truyền thuyết nói rằng, vào thời Xuân Thu Chiến Quốc, chữ 秦 được viết là 琹.
Sau khi Tần diệt 6 nước, để lập lại quốc hiệu, Tần Thuỷ Hoàng đã triệu tập quần
thần nghị sự. Thuỷ Hoàng hỏi rằng:
- Từ khi Bàn Cổ khai thiên lập địa đến nay,
công tích của ai lớn nhất?
Có bề
tôi đáp rằng:
- Công tội đúng sai đều có ghi chép ở “Xuân
Thu” 春秋.
Thế là
Thuỷ Hoàng bảo rằng:
- Quả nhân là vị đế của cả ngàn đời, với 2 chữ
Xuân Thu lấy mỗi chữ một nữa làm quốc hiệu.
Và đó
là lai lịch của chữ 秦.
Tại sao
Tần Vương không dùng chữ琹 làm quốc hiệu? Truyền
thuyết có nói, Tần Vương cảm thấy chữ đó có ngụ ý không hay: 1 cây mà bên trên
có 2 vương, như 1 núi mà có 2 cọp, 2 cọp đấu nhau tất sẽ có con bị thương, đất
nước không thể yên ổn được. Cũng có người cho rằng, Doanh Chính sau khi tạo ra
chữ 秦 đã rất đắc ý, nhưng có một đại thần dâng lời nói rằng:
- Nửa phần trên của chữ 秦 là mùa xuân không có mặt trời; nửa phần dưới của chữ 秦 là mùa thu không có lửa. Mùa xuân không có mặt trời,
muôn vật khó mà sinh trưởng tươi tốt; mùa thu không có lửa , ngũ cốc khó mà
chín. Đó là điềm bất tường vậy.
Doanh
Chính nghe qua lửa giận bốc lên, chữ mà mình đắc ý bỗng nhiên bị bề tôi chế giễu
như thế, thế là sai xử tử người nọ. Sau, không có ai dám nói đến quốc hiệu nữa.
Cũng có
người liên hệ đến sự kiện “phần thư khanh nho” 焚书坑儒 (đốt sách chôn học trò), cho rằng 火
(hoả) chính là “phần thư”, 日 chính là “khanh nho”. 火 được cho là “phần
thư” thì dễ lí giải, còn 日 sao lại là “khanh
nho”? Hoá ra chữ 日 trong giáp cốt văn hoặc trong triện văn là hình vòng
tròn, bên trong có một chấm, vòng tròn biểu thị hình mặt trời, chấm ở giữa biểu
thị cho ánh sáng mặt trời. Hố chôn mà Tần Thuỷ Hoàng cho đào có hình tròn, từng
nho sinh một bị xô xuống đó chính là nét ngang trong chữ 日.
Ở trên
chỉ là những truyền thuyết chưa khảo chứng. Trên thực tế, chữ 秦 đã có trước triều Tần từ rất sớm. Chữ 秦 xuất hiện sớm nhất trong giáp cốt văn, là chữ totem
do người Tần làm nông nghiệp sáng tạo ra, tức “chữ 秦
giống hình dạng người cầm chày giã gạo”. Nói một cách cụ thể, nó mang nghĩa gia
công về lúa gạo. Hơn nữa, bắt đầu từ thời Tây Chu phong quốc cho đến lúc triều
Tần diệt vong, quốc hiệu của người Tần chưa hề thay đổi, về căn bản không có
cái gọi là “lập lại quốc hiệu”, đương nhiên càng không có thuyết hoang đường
Thuỷ Hoàng tạo ra chữ 秦.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 13/6/2017
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên
soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật