Dịch thuật: Vài nét về bộ "Thuyết Văn Giải Tự"

VÀI NÉT VỀ BỘ “THUYẾT VĂN GIẢI TỰ”

          Bộ tự điển sớm nhất của Trung Quốc khảo cứu về từ nguyên và phân tích một cách có hệ thống đó là Thuyết Văn Giải Tự 说文解字 do Hứa Thận 许慎 (58 – 147) thời Đông Hán biên soạn.

          Sách này được viết bắt đầu từ năm Vĩnh Nguyên 永元  thứ 12 (năm 100) đời Hoà Đế 和帝 thời Đông Hán, hoàn thành vào năm Kiến Quang 建光 thứ nhất (năm 121) đời An Đế 安帝 thời Đông Hán. Thu thập tổng cộng 9353 chữ. Sách dựa theo hình thể văn tự và kết cấu thiên bàng, phân ra 540 bộ, sáng lập đầu tiên cách sắp xếp chữ Hán theo bộ, dùng lí luận “lục thư” ⁽¹⁾ giải thích văn tự, xác lập hệ thống “lục thư”, bảo tồn hệ thống cách viết triện văn, bảo tồn cổ âm cổ huấn từ đời Hán trở về trước, cung cấp tư liệu tham khảo quan trọng cho Cổ văn tự học, Hán ngữ từ nguyên học và Cổ âm học. Nguyên bản của sách sớm đã thất truyền, truyền bản hiện nay là 2 bản chỉnh lí của Từ Huyền 徐铉 thời Bắc Tống và của Từ Khải 徐锴 thời Ngũ Đại.

Chú của người dịch

1- Lục thư 六书: Lục thư là 6 cách tạo nên văn tự Trung Quốc.

          Lục thư gồm: tượng hình, chỉ sự, hội ý, hình thanh, chuyển chú, giả tá. Trong đó tượng hình và chỉ sự đều là loại chữ “độc thể” (独体), tự hình không thể phân tích, gọi là “văn” (文). Hội ý và hình thanh là loại chữ “hợp thể” (合体) có thể phân tích được, gọi là “tự” (字). Bốn loại trên là phương pháp cơ bản cấu tạo văn tự, còn chuyển chú và giả tá là cách bổ sung cho cấu tạo văn tự.          Trong lục thư, chữ tượng hình có sớm nhất, chữ hình thanh nhiều nhất. Theo thông kê của Chu Tuấn Thanh (朱骏声), với 9353 chữ trong Thuyết văn, loại chỉ sự có 125 chữ, loại tượng hình có 364 chữ, loại hội ý có 1167 chữ, loại hình thanh có 7697 chữ.

          Phương pháp cơ bản tạo chữ là tượng hình, chỉ sự, hội ý, hình thanh.

          Phương pháp để bổ sung cách tạo chữ là chuyển chú, giả tá.

          Loại chữ độc thể không thể phân tích gọi là văn, có tượng hình, chỉ sự.

          Loại chữ hợp thể có thể phân tích gọi là tự, có hội ý, hình thanh.

          Sự khác nhau giữa tượng hình và chỉ sự là: tượng hình là “vật” cụ thể, còn chỉ sự là “sự” trừu tượng.

          Sự khác nhau giữa hội ý và hình thanh là: hội ý là “hình phù” + “hình phù”, còn hình thanh là “hình phù” + “thanh phù”.  (ND)

          Nguồn http://ilc.k12.edu.tw/1002613986.htm

                                                               Huỳnh Chương Hưng

                                                               Quy Nhơn 20/11/2016

Nguồn

VĂN NGÔN VĂN TOÀN GIẢI

文言文全解

Chủ biên: Thẩm Diễm Xuân 沈艳春

            Đô Hưng Đông 都兴东

             Hà Thục Quyên 何淑娟

Cát Lâm Đại học xuất bản xã, 2003.