MỞ CỬA BUÔN BÁN, TỐI ĐÓNG CỬA MUỘN
Khoảng
thời Càn Long 乾隆 triều Thanh, có một người Sơn Tây tên là Vương Thuỵ
Phúc 王瑞福 mở một tiệm rượu nhỏ ở phố Tiền Môn 前门 Bắc Kinh. Ông chủ họ Vương này trước giờ rất nghiêm
túc, quy định của tiệm rượu cũng rất chặt chẽ, trong có một điều đó là buổi tối
chưa qua giờ Tí thì không được đóng cửa.
Đêm trừ
tịch hàng năm, mọi người không ngại đường xa cũng trở về nhà cùng người thân
đoàn tụ, cả nhà vui vẻ ngồi quây quần ăn bữa cơm đoàn viên.
Một năm
nọ, lại đến đêm trừ tịch mà người Trung Quốc rất coi trọng. Lúc bấy giờ, mọi
người đã về nhà ăn tết, nhiều tiệm đã đóng cửa từ rất sớm, trên phố không thấy
một bóng người, chỉ có gió lạnh thổi đến, những người hầu bàn của tiệm rượu đều
khẩn khoản nói với ông chủ họ Vương rằng:
- Ông xem, trên phố không có người, nay đã là
ngày 30, mọi người đã về đoàn tụ với gia
đình, có lẽ không có đến ăn cơm nữa đâu. Một năm bận rộn, đêm nay chúng ta phá
lệ đóng cửa sớm một chút, để chúng tôi cũng được về nhà sớm ăn tết.
Nhưng
ông chủ họ Vương không thấu nhân tình, kiên quyết nói rằng:
- Đợi đến giờ Tí rồi đóng cửa, quy định nghiêm
túc phải chấp hành.
Người hầu
bàn ngồi bên bàn chống tay lên má ngủ gục, màn cửa bỗng vén lên, hai người nô bộc
mặc sa tanh một trước một sau, dẫn theo một anh thanh niên có dáng vẻ thư sinh
bước vào. Chàng thanh niên này điệu bộ hiên ngang, tuy ăn mặc như một nhà nho,
nhưng nhất cử nhất động đều bộc lộ khí khái vương giả; còn hai người nô bộc, mũ
áo chỉnh tề, rất cung kính đối với chủ nhân, không dám coi thường. Ông chủ họ
Vương vừa nhìn thấy đã biết là khách quý, vội nhiệt tình đón tiếp, lập tức bảo
tiểu nhị đưa họ lên lầu, đồng thời đem rượu “Phật Thủ Lộ” 佛手露 trân quý của cửa tiệm cùng mấy món nguội như “tao nhục”
糟肉, “lương nhục” 凉肉,
“mã liên nhục” 马莲肉 dọn ra, đích thân rót rượu cho 3 người, đồng thời đứng
một bên để hầu. Chàng thanh niên thư sinh nọ vừa ăn vừa giơ ngón tay cái , liên
tiếp khen rượu ngon, món ăn ngon và phục vụ chu đáo, lại còn nói rằng mấy tiệm
rượu nổi tiếng trong kinh thành không thể sánh lại rượu và thức ăn ở đây, hai
nô bộc cũng lên tiếng phụ hoạ. Ông chủ họ Vương nghe qua vô cùng vui sướng.
Uống đến
độ hưng phấn, chàng thanh niên thư sinh hỏi chủ tiệm Vương Thuỵ Phúc rằng:
- Tiệm của ông tên gì?
Vương
Thuỵ Phúc vội đáp:
- Vẫn chưa có tên
Chàng
thanh niên gật đầu bảo rằng:
- Tôi sẽ đặt cho tiệm của ông một cái tên, được
không?
Ông chủ
Vương nói rằng
- Vậy thì hay quá.
Thế là
bảo tiểu nhị chuẩn bị giấy bút mực nghiên. Chàng thanh niên cầm bút lên nghĩ một
lát rồi nói:
- Vốn đã tối lắm rồi, lại là đêm trừ tịch, nếu
tiệm đóng cửa sớm, ba người chúng tôi sẽ bị đói. Nhưng không ngờ, tiệm rượu nhỏ
của ông vẫn còn mở cửa bán, có lẽ toàn kinh thành chỉ có một mình tiệm của ông,
vậy thì đặt tên là “Đô Nhất Xứ” 都一处 đi.
Nói
xong đưa bút viết, trong phút chốc viết xong 3 chữ lớn “đô nhất xứ”. Sau khi viết
xong, chàng thanh niên hài lòng gật gật đầu, hai người nô bộc cũng vỗ tay tán
thưởng, nói rằng tên rất hay, chữ cũng rất đẹp. Ông chủ họ Vương sau khi hai
tay nhận lấy vội cảm tạ. Ba người cười rồi rời khỏi tiệm
Sự việc
qua đi cũng đã qua giờ Tí, hầu bàn đóng cửa tiệm, rửa mặt rồi đi ngủ. Còn chữ đề
tên tiệm mà chàng thanh niên viết, ông chủ họ Vương cũng không chú ý lắm, để nó
sang một bên. Mấy ngày sau, bỗng có mười mấy vị thái giám sắp thành hàng, thần
khí nghiêm trang đến tiệm rượu họ Vương, đem một tấm biển đầu hổ với 3 chữ “Đô
Nhất Xứ” trao cho chủ tiệm. Đến lúc đó, mấy người hầu bàn mới hiểu ra, hoá ra
là vào đêm 30 mươi nọ, chàng thanh niên thư sinh đến uống rượu chính là Càn
Long, tấm biển này là do đích thân Càn Long viết, sai người đem đến tặng. Ông
chủ họ Vương cảm động đến nỗi không nói nên lời, vội quỳ xuống tiếp nhận, khấu
đầu tạ ơn. Sau đó, ông treo ngay ngắn trên cửa tiệm, lại đem chiếc ghế mà đêm nọ
Càn Long ngồi trải lên tấm đoạn màu vàng, phía dưới còn chêm thêm đất vàng,
cung kính bày ra, và nghiêm cấm không ai được ngồi lên. Tin Càn Long viết cho
biển hiệu, như cơn gió nhanh chóng lan ra khắp kinh thành, khiến cho tên gọi
“Đô Nhất Xứ” cũng vang xa, việc buôn bán ngày càng phát đạt.
Về sau,
nhà họ Vương để lại quy định, con cháu sau này nếu như buôn bán, nhất định phải
đóng cửa muộn.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/11/2016
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật