Dịch thuật: Định lăng

ĐỊNH LĂNG

          Định Lăng 定陵 nằm tại sườn đông núi Đại Dục 大峪 phía bắc Chiêu Lăng 昭陵, là mộ hợp táng Minh Thần Tông Chu Dực Quân 明神宗朱翊钧 cùng Hoàng hậu Hiếu Đoan Vương thị 孝端王氏 và Hiếu Tĩnh Vương thị 孝靖王氏.

          Minh Thần Tông Chu Dực Quân (1563 – 1620) là vị Hoàng đế thứ 13 của triều Minh, con thứ 3 của Mục Tông 穆宗 , năm 1568 được lập làm Thái tử. Sau khi Mục Tông qua đời, ông lên ngôi, đặt niên hiệu là Vạn Lịch 万历, sử xưng là Vạn Lịch hoàng đế.

          Lúc Thần Tông lên ngôi, năm đó chỉ mới 10 tuổi, chủ yếu do Trương Cư Chính 张居正 phụ chính. Trương Cư Chính chủ yếu lấy:

Tôn chủ quyền, khoá lại chức, tín thưởng phạt, nhất hiệu lệnh

尊主权, 课吏职, 信赏罚, 一号令

(Tôn trọng chủ quyền, thi tuyển quan lại, chính xác thưởng phạt, thống nhất hiệu lệnh)

Đo đạc lại đất đai trong cả nước, chỉnh đốn việc phòng bị biên cương, loại bỏ quan tham lại nhũng, trị lí Hoàng hà, khiến các mặt như chính trị, kinh tế, quân sự của triều Minh đều chấn hưng. Năm 1582, sau khi Chu Dực Quân đích thân nắm chính quyền, phế bỏ cải cách của Trương Cư Chính, thường yến tiệc ở thâm cung không thường để tâm đến triều chính. Lại còn cho xây dựng những công trình lớn, kiến tạo cung uyển. Dực Quân lại tham tài, sai một số hoạn quan làm thuế sứ về khoáng sản, đi các nơi vơ vét, khiến nông dân không ngừng khởi nghĩa.

          Những năm đầu, Thần Tông tương đối coi trọng quân vụ, hai lần bình định phản loạn địa phương và viện trợ cuộc chiến tranh Triều Tiên kháng Nhật xâm lược thắng lợi. Hậu kì không lo gì đến vùng ven, không để ý đến việc tàm thực của tộc Nữ Chân 女真 ngoài biên tái. Sau khi thất bại thảm hại tại Tát Nhĩ Hử 萨尔浒 (nay là phía đông nam Phủ Thuận 抚顺 Liêu Ninh 辽宁), triều Minh thủ thế đối với nhà Hậu Kim, không có sức tấn công. Trong cuộc chiến tranh giữa triều Minh với nhà Hậu Kim, Thần Tông 3 lần hạ chiếu tăng phái Liêu hướng 辽饷 (tức tăng cường thuế khoá chủ yếu vùng Liêu Đông, dùng trong quân sự - ND), bóc lột nhân dân nội địa, mâu thuẫn dân tộc và mâu thuẫn giai cấp ngày càng kịch liệt. Trong Minh sử - Thần Tông bản kỉ 明史 - 神宗本纪 chỉ ra rằng:

Minh chi vong, thực vong vu Thần Tông

明之亡实亡于神宗

(Nhà Minh suy vong, thực bắt đầu từ Thần Tông)

          Tháng 7 năm 1620, Thần Tông bệnh và qua đời, tại vị được 48 năm, hưởng niên 58 tuổi, táng ở Định Lăng.

          Thần Tông Hoàng hậu Vương thị (1564 – 1620), người Dư Diêu 余姚 Triết Giang 浙江, con gái của Vĩnh Niên Bá Vương Vĩ 永年伯王伟.

          Vương thị sinh ra ở kinh sư, cá tính đoan trang nghiêm cẩn, dung nhan xinh đẹp. Khi triều đình tuyển tú nữ, bà được chọn vào cung. Tháng 2 năm 1578, được Thần Tông sách lập làm Hoàng hậu, năm đó bà 15 tuổi. Năm 1581, bà sinh Hoàng trưởng nữ Vinh Xương 荣昌 công chúa, từ đó bà không sinh thêm người con nào nữa.

          Thần Tông tính háo sắc, Trịnh Quý phi tư dung diễm lệ đứng đầu hậu cung, cũng được sủng ái nhất, vì thế Vương hoàng hậu bị lạnh nhạt. Vương hoàng hậu vốn oan hoà khoan hậu, tâm địa thiện lương. Bà không có ý tranh sủng với Trịnh Quý phi, chỉ mong Thần Tông tôn trọng địa vị trong cung của bà là mãn nguyện. Vương Hoàng hậu hầu hạ Lí Thái hậu (mẫu thân của Thần Tông) rất hiếu thuận, rất được Lí Thái hậu vui lòng. Mẫu thân của Hoàng trưởng tử Chu Thường Lạc 朱常洛 do vì địa vị thấp kém không có được sự yêu quý và tôn trọng, Vương hoàng hậu cũng thường bênh vực và quan tâm chu đáo. Do bởi Vương Hoàng hậu có khí độ mẫu nghi, chính vị trong cung 42 năm, nên được trong và ngoài cung tán tụng.

          Tháng 4 năm 1620 do vì “hư lao bệnh”, Vương Hoàng hậu qua đời, hưởng niên 57 tuổi, thuỵ hiệu là “Hiếu Đoan Hoàng Hậu” 孝端皇后. Ba tháng sau Thần Tông cũng qua đời. Tháng 10 năm đó, an táng Thần Tông và Hiếu Đoan Hoàng Hậu tại Định Lăng. (còn tiếp)   

                                                                   Huỳnh Chương Hưng

                                                                   Quy Nhơn 04/3/2016

Nguyên tác Trung văn

ĐỊNH LĂNG

定陵

trong quyển

MINH ĐẠI THẬP BÁT LĂNG

明代十八陵

Tác giả: Hoàng Liêm 黄濂

Đại Liên xuất bản xã, 1999