DA LUẬT ĐỨC QUANG

Ngày trước cùng cha mẹ và anh em đến thăm
nơi đây, năm tháng chưa được bao lâu, nay ta đến chỉ có một mình!
Bi thán
khôn nguôi, bèn tự viết một thiên văn đề nơi vách để bày tỏ cảm xúc.
Trong Toàn Liêu văn 全辽文 quyển 1 có thu
tập 19 thiên văn của ông. Sự tích của ông được chép trong Liêu sử 辽史 quyển 3, 4 Thái
Tông bản kỉ 太宗本纪, quyển 7 Nghĩa Tông Bội truyện 义宗倍传, trong Khất Đan quốc chí 契丹国志 quyển 2,3.
(Tra Hồng Đức 查洪德)
Chú của người
dịch
(1)-
Khất Đan 契丹:
- Trong Hán Việt tự điển của Thiều Chửu,
chữ 契 có các âm đọc như sau: “Khế”, “Tiết”,
“Khiết”, “Khất” với nghĩa khác nhau. Riêng âm “Khất”, ghi rằng:
Khất
đan 契丹 tên một nước nhỏ ngày xưa, thuộc tỉnh
Trực Lệ bây giờ. Sau đổi là nước Liêu. (trang 124)
- Trong Khang Hi tự điển 康熙字典, trang 187 cũng các âm như trên. Riêng với âm “Khất” ghi rằng:
Tập vận 集韻 phiên thiết là KHI CẬT 欺訖 (Khất).
Khất Đan, quốc hiệu. Tống vi nam triều,
Khất Đan vi bắc triều, hậu cải hiệu Liêu
契丹, 國號. 宋為南朝, 契丹北朝, 後改號遼
(Khất Đan là tên nước. Tống là nam triều, Khất Đan là bắc
triều, sau đổi gọi là Liêu)
Như vậy tên tộc người, tên nước đọc là “Khất Đan”.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/10/2015
Nguồn
TRUNG QUỐC VĂN HỌC GIA ĐẠI TỪ ĐIỂN
LIÊU, KIM, NGUYÊN QUYỂN
中国文学家大辞典
辽, 金, 元卷
Chủ biên: Đặng Thiệu Cơ 邓绍基,
Dương Liêm 杨镰
Bắc Kinh: Trung Hoa thư cục, 2006.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật