VỊ THUỐC LONG CỐT
(tiếp theo)
Vùng An
Dương Hà Nam là phủ trị của phủ Đức Chương 德彰
lúc bấy giờ (nay là thành phố An Dương), hàng năm vào hai mùa Xuân Thu đều cử
hành miếu hội long trọng. Lúc ban đầu nông dân đến miếu hội đem bán “long cốt”
đã nghiền thành bột làm vị thuốc trị bệnh. Về sau những người đi buôn phát hiện
tại An Dương nhiều “long cốt” nên đã đến nơi đó thu mua, thừa cơ đầu cơ tích trữ
để được lợi, đồng thời giữ bí mật địa điểm đào được long cốt. Đến khoảng thời
Quang Tự光绪 nhà Thanh, phủ Chương Đức đã là nơi buôn bán cổ vật.
Không chỉ có tiệm đồ cổ, mà còn có nhóm thương buôn cổ vật, họ trở thành nhà
sưu tập chuyên thu mua cổ vật của các thành phố như Bắc Kinh 北京, Thiên Tân 天津. Lúc bấy giờ nông
dân nơi đó lại phát hiện ra, phàm là “long cốt” không có hoa
văn có thể bán giá tiền cao hơn, vì thế họ đem những
miếng “long cốt” mà bên trên có khắc văn tự cạo sạch để bán lại cho những người
buôn cổ vật. Những người buôn cổ vật ban đầu cũng không biết là vật gì. Năm
Quang Tự thứ 24 (năm 1898) có một người buôn cổ vật ở huyện Duy 潍 tỉnh Sơn Đông 山东
tên là Phạm Duy Khanh 范维卿 trong lúc thu mua
long cốt cũng phát hiện long cốt có khắc chữ đào được ở thôn Tiểu Đồn. Mùa đông
năm đó, ông ta đã báo cho hai vị Tú tài nghèo ở Thiên Tân là Mạnh Định Sinh 孟定生và Vương Tương 王襄.
Họ phát hiện những khắc hoạ trên “long cốt” là văn tự, nhưng lại mua được với
giá không cao. Năm sau họ đem “long cốt” đến Bắc Kinh, được vị Đoàn luyện đại
thần tại kinh sư mê cổ vật là Vương Ý Vinh 王懿荣mua,
từ đó mới được các nhà kim thạch học của Bắc Kinh và Thiên Tân coi trọng.
Vương Ý
Vinh là nhà kim thạch học, đối với số long cốt có khắc văn tự này, ông chuyên
tâm nghiên cứu, đoán định đây là một loại quy bản có văn tự cổ xưa nhất, vì thế
đã bỏ ra số tiền lớn để thu mua. Lúc ban đầu ông mua được 12 mảnh giáp cốt tại
nơi của Phạm Duy Khanh, mỗi mảnh là 2 lượng bạc. Mùa xuân năm sau (năm 1900),
Phạm Duy Khanh lại mang hơn 100 mảnh bán cho Vương Ý Vinh. Sau đó ít lâu, Vương
Ý Vinh lại tốn 200 lượng để mua 800 mảnh giáp cốt từ tay Phạm Duy Khanh. Chẳng
bao lâu ông lại mua được mấy trăm mảnh giáp cốt từ người buôn cổ vật Triệu Chấp
Trai 赵执斋 ở
Sơn Đông. Chỉ trong một thời gian ngắn, Vương Ý Vinh đã mua được hơn 1500 mảnh
giáp cốt.
Đương
thời tại Bắc Kinh có văn nhân đang đợi bổ nhiệm làm tri huyện tên là Lưu Ngạc 刘鹗, tự Thiết Vân 铁云,
bác học đa tài, từng làm nghề y và buôn bán nhưng đều không vừa ý, sau chuyển
sang làm chính trị. Lưu Ngạc từng viết qua bộ tiểu thuyết Lão tàn du kí 老残游记. Ông cũng là nhà kim thạch học, rất mê cổ vật, biết
Vương Ý Vinh đã mua được một số cổ vật với giá cao 2 lượng bạc một mảnh, liền đến
nhà Vương Ý Vinh. Trải qua sự nghiên cứu, họ đoán định đó là di vật và văn tự
thời Ân Thương. Những văn tự này có chỗ tương tự với kim văn 金文 (chung đỉnh văn 钟鼎文)
mà họ lúc bấy giờ đang nghiên cứu, về sau khảo chứng thêm, cuối cùng chứng thực
những khắc hoạ trên “long cốt” là một loại phù hiệu, nó là văn tự cổ xưa hơn cả
kim văn, đó chính là văn tự được khắc trên yếm rùa mai rùa và xương bả vai của
bò, tức “giáp cốt văn” 甲骨文.
Năm
Quang Tự thứ 26 (năm 1904), liên quân 8 nước xâm chiếm Bắc Kinh, do bởi nguyên
nhân chính trị, Vương Ý Vinh đã tự trầm nơi ao trong vườn hoa của gia đình. Sau
khi ông mất, để trả nợ cho ông, vào năm Quang Tự thứ 18 (năm 1902), người con
trưởng là Vương Hàn Phủ 王韩甫 đã bán hết văn vật
trong nhà. Lưu Ngạc nghe tin vội đến mua lại toàn bộ giáp cốt văn mà Vươn Ý
Vinh sưu tập, lại thông qua người buôn cổ vật là Triệu Chấp Trai mua được hơn
3000 mảnh giáp cốt. Lưu Ngạc còn sai hai người con của ông đến vùng An Dương ở
Hà Nam
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/4/2015
Nguyên tác Trung văn
TRUNG DƯỢC TÀI LÍ ĐÍCH LONG CỐT
中药材里的龙骨
Trong quyển
HÁN TỰ ĐÍCH CỐ SỰ
汉字的故事
Tác giả: Úc Nãi Nghiêu 郁乃尧
Quang Minh nhật báo xuất bản xã, 2005.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật