BẠCH KHỞI
(tiếp theo kì 3)
Tần
Chiêu Vương sau khi biết tin, triệu kiến Phạm Thư 范雎
Quân Tần viễn chinh, thâm nhập nơi lạ, không
được địa lợi, lại mất nhân hoà, nguồn cung cấp lương thảo, vũ khí gặp khó khăn,
phải đánh nhanh giải quyết nhanh, sợ nhất là phải kéo dài. Theo thần thấy, phải
dùng kế phản gián, trừ khử Liêm Pha.
Tần
Chiêu Vương bảo:
Mau đi thực hiện đi.
Phạm
Thư dùng ngàn vàng, sai tâm phúc từ Gian đạo 间道
vào Hàm Đan, mua chuộc bọn tả hữu của Triệu Hiếu Thành Vương, bảo bọn chúng đi
phao tin các nơi rằng:
Con của Mã Phục Quân Triệu Xa 马服君赵奢 là Triệu Quát 赵括 dũng mãnh
hơn cha. Nếu dùng Triệu Quát làm tướng, nhất định sẽ đánh tan quân Tần. Liêm
Pha tuổi đã cao, càng đánh càng bại, tổn thất gần 4 vạn tướng sĩ nước Triệu,
nay bị quân Tần bao vây, không bao lâu sẽ đầu hàng.
Triệu
Hiếu Thành Vương nghe nói Triệu Gia bị quân Tần giết chết, mất luôn 3 toà thành
nên sai người đến Trường Bình đốc thúc Liêm Pha xuất chiến nhưng Liêm Pha không
đồng ý. Lúc bấy giờ, Triệu Hiếu Thành Vương lại nghe lời đồn, bắt đầu hoài nghi
Liêm Pha. Triệu Hiếu Thành Vương triệu kiến người đọc nhiều binh thư là Triệu
Quát, nói rằng:
Khanh có thể chia buồn cùng quả nhân không?
Triệu
Quát nói:
Vũ An Quân Bạch Khởi là tướng giỏi của Tần,
uy danh vang khắp nơi, tướng sĩ 6 nước đều sợ ông ta. Thần nếu cùng ông ta giao
chiến, thắng thua mỗi bên một nữa. Nay Vương Hột là chủ tướng của quân Tần, coi
thường lão tướng Liêm Pha. Nếu thần thống lĩnh đại quân, chỉ một trận sẽ diệt được Vương Hột.
Triệu
Hiếu Thành Vương lập tức bái Triệu Quát làm Thượng tướng đi thế Liêm Pha, đồng
thời tăng thêm 20 vạn đại quân cho Triệu Quát, lệnh cho hoả tốc đến Trường
Bình.
Triệu
Quát sau khi thụ phong trở về nhà bái kiến mẫu thân. Triệu mẫu nói rằng:
Phụ thân của con trước khi mất có dặn, chớ
có để cho con làm tướng, lẽ nào con lại quên sao? Mau đi đến chỗ đại vương thỉnh
tội.
Triệu
Quát nói rằng:
Đất nước có nạn, trong triều chẳng có ai, phận
làm tôi con há lại chối từ.
Triệu mẫu
thấy Triệu Quát không nghe lời, liền dâng thư khuyên gián:
Con thần là Triệu Quát chỉ là kẻ đọc qua
binh thư thôi, nó chưa từng đánh trận, không phải có tài của một đại tướng,
kính mong đại vương không nên dùng nó.
Triệu
Hiếu Thành Vương triệu kiến mẫu thân Triệu Quát, Triệu mẫu nói rằng:
Triệu Xa, phụ thân của Triệu Quát là danh tướng,
những gì được ban thưởng đều chia cho mọi người. Khi nhận mệnh, lập tức đi đến
chiến trường, trước giờ chưa hỏi qua việc nhà, chỉ biết đồng cam cộng khổ cùng
quân sĩ. Triệu Xa luôn lắng nghe ý kiến của chúng tướng, không dám một mình quyết
đoán. Nay Triệu Quát lấy vàng bạc mà đại vương ban thưởng đem hết về nhà, làm
tướng mà tham lam tự tư như thế, há được mọi người phục sao? Triệu Xa trước khi
mất có răn Triệu Quát rằng: “Quát mà làm tướng, tất bại!” Kính mong đại vương
chọn một vị tướng tài khác, tuyệt đối không nên dùng Triệu Quát!
Triệu
Hiếu Thành Vương bảo rằng:
Quả nhân ý đã quyết, chớ có nói nữa.
Triệu mẫu
nói rằng:
Đại vương nếu không nghe lời khuyên, một mai
binh bại, xin miễn cả nhà thần tội liên luỵ.
Triệu
Hiếu Thành Vương gật đầu đồng ý.
Môn
khách mà Phạm Thư phái đi, nghe nói Triệu Quát đã là tướng, ngày đêm vội về Hàm
Dương báo tin vui. Phạm Thư nói với Tần Chiêu Vương rằng:
Nếu không phải là Vũ An Quân thì không ai có
thể chiến thắng quân Triệu.
Tần
Chiêu Vương phong Bạch Khởi làm Thượng tướng, Vương Hột làm
Phó tướng, đồng thời hạ lệnh:
Kẻ nào to gan dám tiết lộVũ An Quân Bạch Khởi
làm chủ tướng, sẽ bị tru di cửu tộc.
Sau khi
Triệu Quát dẫn 20 vạn quân đến Trường Bình, Liêm Pha giao đại ấn cho Triệu
Quát, mình chỉ lãnh 100 quân đi đến Hàm Đan. Triệu Quát thay đổi cách làm của
Liêm Pha, đem mấy chục liên doanh hợp lại
thành một đại quân doanh. Phùng Đình nhiều lần can ngăn nhưng Triệu Quát không
nghe. Triệu Quát còn dùng bọn thân tín mà mình dẫn theo, thay đổi một số tướng
cũ.
Bạch Khởi
đến doanh trại quân Tần, sai 3000 quân Tần xuất doanh khiêu chiến. Triệu Quát
cho đại quân nghinh chiến, quân Tần cố ý thua bỏ chạy. Triệu Quát sai người đến
doanh trại quân Tần đưa chiến thư. Vương Hột phúc đáp rằng: Ngày hôm sau giao
chiến. Bạch Khởi hạ lệnh lui 10 dặm đóng doanh trại. Triệu Quát cười nói rằng:
Vương Hột sợ ta.
Triệu
Quát sai mổ trâu làm tiệc, khao thưởng gần 40 vạn đại quân.
Để mê
hoặc Triệu Quát, Bạch Khởi truyền lệnh xuống chư tướng rằng:
Vương Bôn 王贲, Vương Lăng 王陵 dẫn vạn quân dàn trận, trước sau cùng Triệu Quát giao
chiến. Cố ý thua chạy. lừa quân Triệu đánh vào doanh trại quân Tần; Đại tướng
Tư Mã Thác 司马错, Tư Mã Ngạnh 司马梗 mỗi người dẫn 1500 binh mã, từ Gian đạo bao vây phía
sau quân Triệu, chặn đường lương thực; Đại tướng Hồ Thương 胡伤 dẫn 2 vạn binh mã mai phục tại Gian đạo. Sau khi quân
Triệu rời doanh trại phải truy sát, làm sao chia cắt quân Triệu làm 2 đoạn; Đại
tướng Mông Ngao 蒙骜, Vương Tiễn 王翦 dẫn 5000 kị binh tiếp ứng tiền quân. Bạch Khởi và
Vương Hột sẽ dẫn quân giữ đại doanh.
Triệu
Quát hạ lệnh:
Canh tư chuẩn bị cơm nước, canh năm thu thập
hành trang, sau khi trời sáng sẽ dàn trận tiến lên.
Quân
Triệu vừa mới đi được 5 dặm đã gặp quân Tần. Triệu Quát sai tiên phong Phó Báo 傅豹 xuất chiến, tướng Tần là Vương Bôn xuất chiến. Khoảng
chừng được 30 hiệp, Vương Bôn thua chạy, Phó Báo giục ngựa đuổi theo truy sát.
Triệu Quát sai Vương Dung 王容 dẫn quân chi viện,
gặp phải tướng Tần là Vương Lăng. Vương Lăng đánh được mấy hiệp cũng thua bỏ chạy.
Triệu
Quát đích thân dẫn đại quân truy sát, quận thú Thượng Đảng Phùng Đình khuyên rằng:
Binh bất yếm trá, có thể quân Tần phục binh,
xin tướng quân chớ vội truy sát.
Triệu
Quát không nghe, vội đuổi theo mười mấy dặm đến trước doanh trại quân Tần.
Doanh
trại quân Tần đóng chặt cổng không mở, Vương Bôn, Vương Lăng dẫn bộ hạ chạy
vòng doanh trại. Triệu Quát hạ lệnh tấn công, đánh liền mấy ngày mà không công
hạ được. Quân Triệu chết rất nhiều, còn doanh trại quân Tần vững như bàn thạch.
Triệu
Quát truyền lệnh hậu quân dời doanh trại cùng tấn công doanh trại
Quân Tần. Lúc bấy giờ, tướng Triệu là Tô Xạ 苏射 cưỡi ngựa chạy đến bẩm báo:
Hậu quân bị tướng Tần là Hồ Thương dẫn quân
chặn đường rồi.
Triệu
Quát cả giận, sai người dọ thám hành động của quân Tần, thám mã bẩm báo rằng:
Quân Tần tây lộ có trọng binh, đông lộ không
có người.
Triệu
Quát dẫn quân tấn công đông lộ, vừa đi được hai ba dặm, tướng Tần là Mông Ngao
dẫn quân xuất chiến, hét rằng:
Triệu Quát, nhà ngươi trúng kế của Vũ An
Quân rồi, mau mau đầu hàng.
Triệu
Quát giương kích muốn xuất chiến, phó tướng Vương Dung xông lên đánh với Mông
Ngao. Đương lúc hai bên giao chiến, Vương Tiễn dẫn quân chạy đến, quân Triệu
thây chất đầy đồng. Triệu Quát nhìn thấy quân Tần dũng mãnh như thế vội đánh kẻng
thu quân, đóng yên doanh trại. Phùng Đình khuyên rằng:
Nếu quân ta cùng với quân Tần quyết chiến,
còn có thể xông phá vòng vây chạy về đại doanh, mong tương quân không nên đóng
trại nơi tuyệt địa này.
Triệu
Quát không nghe, hạ lệnh đắp luỹ cao vách dày cố thủ, đồng thời sai người về
Triệu xin viện binh.
Con đường
vận chuyển lương thảo bị Tư Mã Ngạnh cắt đứt. Đại quân Bạch Khởi chặn đường tiến
lên của quân Triệu; Hồ Thương, Mông Ngao chặn phía sau. Hàng ngày quân Tần sai
người đến khuyên Triệu Quát đầu hàng. Lúc bấy giờ Triệu Quát mới rõ sự lợi hại
của quân Tần.
Tần
Chiêu Vương sau khi nhận được tin báo tiệp, nghe nói 40 vạn quân Triệu bị chặn
tại Trường Bình, liền đích thân đến quận Hà Nội 河内,
xuống chiếu lệnh cho đàn ông con trai nơi đó tròn 15 tuổi trở lên nhất loạt
tham gia quân đội. Đồng thời điều động binh mã các nơi nhanh chóng đến Trương
Bình.
40 vạn
quân Triệu bị quân Tần bao vây trong 46 ngày, lương thảo đã hết, binh sĩ tàn
sát lẫn nhau. Triệu Quát chia quân làm 4 lộ. Phó Báo lộ phía đông, Tô Xạ lộ
phía tây, Phùng Đình lộ phía nam, Vương Dung lộ phía bắc, dặn 4 lộ cùng một lúc
đoạt lộ phá vòng vây. Đợi một lộ đánh thông, Triệu Quát sẽ hạ lệnh 3 lộ còn lại
theo sau. (còn tiếp)
Huỳnh Chương
Hưng
Quy Nhơn 15/11/2014
Nguyên tác
BẠCH KHỞI
TRƯỜNG BÌNH CHI CHIẾN, KHANH SÁT TRIỆU QUÂN TỨ THẬP VẠN
白起
长平之战, 坑杀赵军四十万
Trong quyển
HỔ CHI UY
虎之威
Tác giả: Hàn Tố Văn 韩素文
Bắc Kinh: Trung Quốc Trường An xuất bản xã, 2006.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật