CẬP QUA NHI ĐẠI
及瓜而代
ĐẾN MÙA DƯA SẼ THAY PHIÊN
Giải
thích: Đợi đến
khi dưa chín sẽ sai người đến thay. Về sau dùng để chỉ việc định kì thay thế.
Xuất
xứ: Xuân Thu .
Tả Khâu Minh 左丘明:
Tả truyện – Trang Công bát niên 左传 - 庄公八年
Thời
Xuân Thu, Tề Tương Công 齐襄公 từng họp cùng 4 nước Tống, Lỗ, Trần, Thái, để tấn công nước
Vệ, nhưng kết quả nước Vệ dưới sự cứu viện của Sở Trang Vương 楚庄王 đã đánh bại Tề Tương Công. Tề
Tương Công sợ Sở Trang Vương đánh tới nước Tề liền cử Liên Xưng 连称 làm Đại tướng, Quản Chí Phủ 管至父 làm Phó tướng đến Quỳ Khâu 葵丘 (nay là phía Tây huyện Tri 淄 tỉnh Sơn Đông 山东) phòng thủ. Hai người này vốn
không muốn đi, nhưng vị mệnh vua khó chối nên không thể không đi. Vì vậy, khi
xuất phát họ nói với Tề Tương Công:
- Nhiệm vụ gìn giữ biên cương rất
gian khổ, chúng thần không dám chối từ. Nhưng, bệ hạ đến khi nào mới sai người
đến thay thế chúng thần?
Tề
Tương Công đang lúc ăn dưa, buột miệng nói:
- Đợi đến mùa dưa sẽ thay phiên (cập qua nhi đại 及瓜而代)
Mùa Hè
năm sau, khi dưa chín, Liên Xưng và Quản Chí Phủ sai người về quốc đô Lâm Tri 临淄 thăm dò tin tức, xem thử Tề
Tương Công có sai người đến thay không? Nhưng người đi thăm dò trở về nói rằng
Tề Tương Công không ở Lâm Tri mà đã đến Cốc Thành 谷城 (nay là huyện A 阿 tỉnh Sơn Đông 山东) hơn 1 tháng rồi, việc sai người
đi thay không thấy động tĩnh gì.
Phải
làm sao bây giờ? Họ bàn định lấy dưa làm lễ vật, sai người đưa đến Tề Tương
Công, để Tề Tương Công thấy dưa sẽ nhớ “qua thời” 瓜时 đã đến, hi vọng thực hiện được
lời hứa.
Nhưng
Tề Tương Công cả giận nói rằng:
Thay hay không thay, điều hay
không điều là do ta làm chủ, sao lại tự tiện cầu xin? Hãy đợi thêm một mùa dưa
nữa đi.
Liên Xưng
và Quản Chí Phủ giận trong lòng, liền phát động chính biến.
Huỳnh Chương Hưng
Quy
Nhơn 12/12/2013
Nguyên tác Trung văn
CẬP QUA NHI ĐẠI
及瓜而代
Trong quyển
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật