ĂN
MỘT MIẾNG NHẢ RA BA LẦN
Chu
Công Cơ Đán 姬旦
là em của Chu Vũ Vương, trong quá trình sáng lập vương triều Tây Chu ông đã lập nhiều
công lao to lớn. Sau khi vương triều Tây
Chẳng
bao lâu Vũ vương qua đời, Thành Vương còn nhỏ lên kế vị. Để phò tá Thành Vương,
Chu Công giao đất phong cho con quản lí, riêng mình ở lại triều.
Chu
Công rất có tài, và cũng rất trung thành với nhà Chu .
Thành Vương đối với Chu Công cũng rất tín nhiệm, đem quân quốc đại sự giao cho
Chu Công xử lí. Vương triều Tây Chu kiến lập chẳng bao lâu, chính sự vô cùng nặng
nề, nhưng Chu Công làm việc rất siêng năng, mọi việc đích thân ra tay. Thành ngữ
“Dạ dĩ kế nhật” 夜以继日
là từ Chu Công mà ra.
Có
lúc Chu Công bận đến nỗi không có thời gian để ăn. Ông tranh thủ lúc rảnh ăn cơm,
nhưng vừa mới ăn miếng thịt, bên ngoài có người đến bẩm báo sự việc, Chu Công vội
vàng nhả thịt ra, đi xử lí công việc. Một lát sau, Chu Công về lại bàn ăn, vừa
mới ăn lại có người cầu kiến, Chu Công lại vội đi. Cứ như vậy, một bữa ăn mà phải dừng lại 3 lần. Thành ngữ
“Nhất bộ tam chuyết” 一哺三辍 từ đây mà ra.
Chu
Công vất vả vì nước mà lại bị 2 người em là Quản Thúc Tiên 管叔鲜 và Thái Thúc Độ 蔡叔度 đố kị. Họ phao tin khắp
nơi, nói rằng Chu Công muốn phế bỏ Thành Vương để tự lập làm vua, đồng thời
không ngừng nói xấu Chu Công trước mặt Thành Vương. Thành Vương tuổi còn nhỏ đã
nghe theo lời của họ,cũng bắt đầu dần xa lánh Chu Công.
Để
tránh hiềm nghi, Chu Công chủ động rời khỏi triều đình để thể hiện mình không hề
có dã tâm đoạt vương vị.
Sau
khi Chu Công rời khỏi triều đình, Quản Thúc Tiên và Thái Thúc Độ nhân cơ hội đó
liên hiệp với con của vua Trụ nhà Thương là Vũ Canh 武庚 nổi binh phản nhà Chu
hòng đoạt lấy vương vị. Bấy giờ Thành Vương mới rõ lòng trung của Chu Công
vội triệu ông về triều để bình định phản loạn. Trải qua 3 năm chiến tranh gian khổ, phản loạn
đã được dẹp yên.
Chu
Công tổng kết nguyên nhân của cuộc phản loạn này, cho rằng đô thành nhà Chu
cách xa đất Ân, không tiện quản lí, cho nên Chu Công quyết định đích thân đến Lạc
Ấp 洛邑
kiến lập Đông đô, để củng cố sự thống trị của vương triều Tây Chu.
9
năm sau, Đông đô kiến lập xong, Thành Vương vẫn ở tại Hạo kinh 镐京, Chu Công trấn thủ Đông đô, như
vậy đất đai trong thiên hạ đều dưới sự quản lí của nhà Tây Chu. Chẳng bao lâu
sau khi Đông đô kiến lập xong, do bởi lao lực quá độ Chu Công đã qua đời.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 20/5/2013
Nguyên tác Trung văn
NHẤT BỘ TAM CHUYẾT
ĐÍCH CHU CÔNG
一哺三辍的周公
Trong quyển
TRUNG HOA THƯỢNG HẠ
NGŨ THIÊN NIÊN
中华上下五千年
Chủ biên: Lí Tinh 李晶
Nam Kinh đại học xuất
bản xã, 2007.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật