TRẬN
CHIẾN MỤC DÃ
Vũ
Vương 武王
năm thứ 11, vua Trụ 纣 nhà Thương cùng với nhóm hạt nhân của tập đoàn thống trị
phát sinh sự xung đột kịch liệt và sự chia rẽ sâu sắc, đại quý tộc vương tử Tỉ
Can 比干
bị giết, Cơ Tử 箕子
bị bắt nhốt làm nô lệ, Vi Tử Khải 微子启 sợ tai hoạ bỏ chạy, Thái Sư Tì 疵, Thiếu sư Cường 强 ôm những khí vật lễ nhạc chạy
sang nhà Chu. Người trong nước thấy vua Trụ hết phương chữa trị đều lấy mắt mà
ngó, không dám nói, sợ rước hoạ vào thân.
Một
năm nọ, khu vực nhà Chu gặp phải mất mùa đói
kém, dân chúng tranh nhau ra ngoài tác chiến, nhân cơ hội đó cướp lương thực của
nước địch để thoát khỏi nạn đói. Vũ Vương biết rằng thời cơ hưng binh đã đến.
Trước
khi xuất quân Vũ Vương bói một quẻ để xem thử cát hung, kết quả là điềm bất tường,
những người trước giờ mê tín bắt đầu dao động. Riêng Khương Thượng 姜尚 coi trọng nhân sự, coi thường
những điềm triệu của loại cỏ khô xương mục (2 loại dùng trong chiêm bốc) ra sức
khuyên Vũ vương đừng để mất thời cơ. Ông bảo rằng:
Thuận với trời chưa chắc đã cát, nghịch với
trời chưa chắc đã hung. Nếu mất nhân sự, ba quân sẽ bại vong. Vả trời đất quỷ
thần, nhìn mà không thấy, lắng nghe mà nghe không được. Người trí không xem đó
là phép tắc, kẻ ngu lại câu nệ. Nếu là người hiền thì dùng, được người hiền và
được thời thì không xem ngày giờ mà sự việc vẫn lợi, không mượn bói toán mà sự
việc vẫn tốt, không cầu đảo mà phúc vẫn đến.
Vũ
Vương phấn chấn, bố cáo với chư hầu:
Vua Trụ nhà Thương
phạm vào tội lớn, trời đất không dung!
Bèn
cử Khương Thượng làm chủ soái, thống lĩnh 3 vạn binh xa, 3 ngàn quân hổ bôn
(dũng sĩ), 4 vạn 5 ngàn giáp sĩ, xuất binh đông chinh.
Quân
nhà Chu cùng với quân chư hầu đến Mục Dã 牧野 vùng ngoại thành nhà Thương
(nay là huyện Cấp 汲
tỉnh Hà Nam
河南), cách Triều Ca 朝歌 70 dặm. Tại đây Vũ Vương triệu
khai đại hội thệ sư mà trong sử sách gọi là “Mục thệ” 牧誓. Trong đại hội, kể những tội
vua Trụ như nghe lời đàn bà, không tế tổ tông, không dùng thân tộc, tập trung tội
nhân bốn phương và những nô lệ bỏ trốn trị tội, những việc làm đó khiến nhân thần
đều căm phẫn, kêu gọi các nước tùng chinh chống lại.
Sau
đại hội, nhà Chu cùng chư hầu các lộ đóng binh
nơi Mục Dã, dẫn dụ quân Thương xuất đô quyết chiến. Lúc bấy giờ đại quân của
vua Trụ đang triển khai tác chiến với người Di xâm lược phía đông nam, nghe tin
quân địch tiến gần biên cảnh, vua Trụ đành phải tạm thời xua 70 vạn nô lệ và tù
binh ứng chiến. Khương Thượng đích thân đi tiên phong, thống lĩnh hổ bôn cùng
binh xa xung kích quân Thương. Quân Thương tuy đông nhưng không có chí chiến đấu,
nơi trận tiền trở giáo, để quân Chu tiến đến Triều Ca. Vua Trụ thấy thế lực đã
mất, hoảng sợ lên Lộc đài 鹿台, trùm áo tự thiêu mà chết. Nhà nước theo chế độ nô lệ tồn tại
hơn 600 năm trong lịch sử Trung Quốc đến đây diệt vong. Trận chiến này là “trận
chiến Mục Dã” nổi tiếng trong lịch sử.
Ngày
hôm sau, sau khi vua Trụ chết, Chu Vũ Vương cùng Khương Thượng triệu tập mọi người
ăn mừng chiến thắng, đồng thời đem nghĩa cử phạt Trụ cáo cùng thiên thần. Sau
đó, đem tiền bạc tích trữ ở Lộc đài, thóc lúa tích trữ ở Cự Kiều 钜桥 phân phát cứu trợ dân chúng;
phong mộ của Tỉ Can, thả Cơ Tử, biểu dương Thương Dung 商容 (1) để làm vui lòng quý tộc nhà
Thương, chém sủng phi Đát Kỉ 妲己 của vua Trụ, giải phóng phụ nữ nơi hậu cung, biểu thị lòng
thương xót, vỗ yên lòng dân. Sau khi có được sự thắng lợi mang tính quyết định
về mặt quân sự, liền triển khai thế lực chính trị mạnh mẽ, đủ để khiến thần dân
Ân Thương tâm phục thuận theo nhà Chu .
Sau
khi chiếm lĩnh Triều Ca, quân Chu tiếp tục xuất kích bốn phía, chinh phạt các
nước liên minh với nhà Thương, về cơ bản đã khống chế được vùng đất chủ yếu mà
vốn trước đây vương triều nhà Thương thống trị. Tháng 4 năm đó, vương triều nhà
Chu chính thức được kiến lập.
CHÚ CỦA NGƯỜI DỊCH
(1)- THƯƠNG DUNG 商容: là vị nhạc quan của vua Trụ
nhà Thương, nhân vì trung trực nên đã bị vua Trụ biếm truất.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 08/4/2013
Nguyên tác Trung văn
MỤC DÃ CHI CHIẾN
牧野之战
Trong quyển
TRUNG HOA THƯỢNG HẠ
NGŨ THIÊN NIÊN
中华上下五千年
Chủ biên: Lí Tinh 李晶
Nam Kinh đại học xuất
bản xã, 2007.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật