Dịch thuật: Khái quát lịch sử Tây Hạ (tiếp theo)


KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TÂY HẠ
(tiếp theo)

3- TỪ PHỒN VINH ĐẾN SUY VONG

          Thời kì trước khi con của Càn Thuận 乾顺 là Nhân Hiếu 仁孝 trị vì, liên tiếp phát sinh những sự kiện chính trị nghiêm trọng. Sau khi Nhân Hiếu lên ngôi, chẳng bao lâu trong nước xảy ra cuộc phản loạn của Tiêu Hợp Đạt 萧合达 người Khất Đan 契丹, và cũng do bởi nạn đói nghiêm trọng nên cũng đã bộc phát cuộc khởi nghĩa đại quy mô do Đa Ngoa 哆讹 dẫn đầu. Trong quá trình bình định phản loạn và trấn áp cuộc khởi nghĩa nhân dân, ngoại thích Nhâm Đắc Kính 任得敬 đã dần nắm quyền bính, giữ chức tướng quốc, cuối cùng muốn chia nước tự lập. Dưới sự giúp đỡ của nhà Kim, Nhân Hiếu giết Nhâm Đắc Kính, diệt bè nhóm của Nhâm Đắc Kính, tránh được nguy cơ chia nước. Thời kì này, nhà Kim tràn xuống phía nam, xâm lược nước Tống, Tây Hạ quy phụ vào Kim để tự bảo vệ. Thời kì Nhân Hiếu, sức sản xuất của xã hội Tây Hạ phát triển nhanh chóng, nông nghiệp, chăn nuôi đều có sự tiến bộ. Nhân Hiếu ra sức đề xướng văn giáo, đất nước thực hành khoa cử, triều thần tu đính luật lệnh, chùa miếu hiệu đính in ấn kinh Phật, văn nhân trứ thư lập thuyết, sự nghiệp văn hoá phồn vinh cao độ, đạt đến thời đại đỉnh thịnh của Tây Hạ. Nhân Hiếu tại vị 54 năm, đó là Nhân Tông 仁宗.
          Sau khi Nhân Tông mất, Tây Hạ bước vào thời kì cuối, nội ưu ngoại hoạn gia tăng, đất nước bắt đầu xuống dốc. Lúc bấy giờ Mông Cổ đã quật khởi ở phía bắc, không ngừng xâm lược Tây Hạ. Trong hơn 30 năm vãn kì của Tây Hạ, hoàng quyền không ổn định,  5 vị hoàng đế thay nhau: Hoàn Tông Thuần Hựu 桓宗纯佑 tại vị 3 năm; Tương Tông An Toàn 襄宗安全 tại vị 4 năm; Thần Tông Tuân Húc 神宗遵顼 tại vị 13 năm; Hiến Tông Đức Vượng 献宗德旺 tại vị 3 năm; Nam Bình Vương Hiển 南平王睍 tại vị 1 năm. Thời kì này Tây Hạ ngoại hoạn liên miên, lửa khói không dứt, Mông Cổ 6 lần xâm nhập. Năm Bảo Nghĩa 宝义 thứ nhất (năm 1227), đại quân Mông Cổ đã công chiếm những cơ sở thành thị trọng yếu như: thành Hắc Thuỷ 黑水 của Tây Hạ (nay thuộc Ngạch Tế Nạp Kì 额济纳旗 khu tự trị Nội Mông), Sa Châu 沙州, Túc Châu 肃州 (nay là Tửu Tuyền 酒泉 tỉnh Cam Túc), Cam Châu 甘州, Linh Châu 灵州, bao vây phủ  Trung Hưng 中兴. Vị hoàng đế cuối cùng là Hiển không đủ sức chống trả, bó tay chịu hàng và bị giết. Vương triều Tây Hạ hùng cứ khu vực tây bắc cáo chung.

                 Huỳnh Chương Hưng
                Quy Nhơn 8/11/2012

Dịch từ nguyên tác Trung văn
TÂY HẠ ĐÍCH LỊCH SỬ KHÁI HUỐNG
西夏的历史概况
Trong quyển
TRUNG QUỐC PHONG TỤC THÔNG SỬ
 LIÊU KIM TÂY HẠ QUYỂN
中国风俗通史
辽金西夏卷
Tác giả: Tống Đức Kim 宋德金, Sử Kim Ba 史金波
Thượng Hải văn nghệ xuất bản xã – 2001.
Previous Post Next Post