Dịch thuật: Cạn dòng lá thắm, dứt đường chim xanh (268) ("Truyện Kiều")


CẠN DÒNG LÁ THẮM, DỨT ĐƯỜNG CHIM XANH (268)
Chim xanh: tức “thanh điểu” 青鸟. Hán Vũ Đế 汉武帝vô cùng nhiệt tâm trong việc cầu thần bái Phật, mê tín trường sinh bất lão. Tuy nhiều lần bị phương sĩ gạt, nhưng vẫn không giảm.
          Ngày mồng 7 tháng 7 một năm nọ, Hán Vũ Đế một mình trai giới ở điện Thừa Hoa 乘华. Lúc giữa trưa nhìn thấy có hai con chim xanh từ xa bay tới, bay vòng vòng một hồi lâu sau đó đậu ở trong sân.
          Hán Vũ Đế nhìn kĩ, hai con chim này giống phụng hoàng, lông ở cổ sắc đỏ tươi như lửa, mắt đem như hạt trân châu, bộ lông trên thân và ở đuôi xanh biếc.
          Hán Vũ Đế chưa từng thấy qua loài chim đẹp như thế, bèn hỏi thị thần Đông Phương Sóc 东方朔 đang hầu bên cạnh:
          - Đó là chim gì vậy? sau trước giờ trẫm chưa thấy qua, nó tượng trưng cho điều gì?
          Đông Phương Sóc đáp rằng:
         - Hai con chim này gọi là “thanh điểu” là sứ giả của Tây Vương Mẫu. Khoảng buổi chiều, Tây Vương Mẫu nhất định sẽ giáng lâm, Xin bệ hạ sai nội thị quét dọn cung viện cho sạch sẽ.
          Hán Vũ Đế nghe nói Tây Vương Mẫu sắp đến điện Thừa Hoa, vô cùng vui mừng, lập tức lệnh cho nội thị quét dọn cung viện sạch sẽ.
Qua một lúc sau, Đông Phương Sóc chỉ đám mây nói rằng:
- Bệ hạ, ngài nhìn xem, đám mây sắc tía đang dập dờn bay đến điện Thừa Hoa, nhất định Tây Vương Mẫu giáng lâm!
          Hán Vũ Đế ngước nhìn, chỉ thấy một chiếc xe sắc tía từ trên trời giáng xuống, 8 cặp ngọc nữ phân làm hai hàng đứng hai bên, hai con chim xanh đứng sau xe. Trong xe một nữ thần dung mạo đoan trang tú lệ, phong hoa tuyệt đại đang ngồi. Hán Vũ Đế say nhìn đến nỗi mắt hoa thần mê, trong nhất thời không biết phải như thế nào. Tây Vương Mẫu lấy ra một cành đào 3000 năm mới kết trái tặng cho Hán Vũ Đế, chúc Vũ Đế trường sinh bất lão, sau đó dẫn đám ngọc nữ và thanh điểu nhẹ nhàng bay đi.
          Về sau, điển cố “Thanh điểu sứ giả” 青鸟使者này dùng để chỉ tiên đạo hoặc đặc sứ của tình yêu.
                                                                     (Trương Lỗi 张磊)
              (Hán Vũ cố sự 汉武故事)
Trong tác phẩm văn học, “chim xanh” dùng để ví sứ giả của tình yêu.

Thâm nghiêm, kín cổng cao tường
Cạn dòng lá thắm, dứt đường chim xanh
(“Truyện Kiều” 267 – 268)
Vẻ chi một đoá yêu đào
Vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh
(“Truyện Kiều” 503 – 504)
Chim xanh: Hán Vũ Đế đang ngồi chơi, có con chim xanh bay đến. Đông Phương Sóc nói: “Đó là sứ giả của Tây Vương Mẫu đến”. Sau người ta lấy chữ “chim xanh” để chỉ người đưa tin, chủ yếu là người làm mối.

Xét: Trong “Tư liệu Truyện Kiều  - Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm, câu 267 là:
Thâm nghiêm kín CỐNG cao tường
Và câu 503 là:
VĨ chi một đoá yêu đào
                                                     (Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)

                                                          Huỳnh Chương Hưng
                                                          Quy Nhơn 27/02/2020
Previous Post Next Post