NHỮNG BIỆT XƯNG CỦA THẤT TỊCH TIẾT
Thất tịch tiết 七夕节còn có tên là “Thất xảo tiết” 七巧节,
‘Thất Tả tiết” 七姐节, “Nữ nhi tiết” 女儿节,
“Khất xảo tiết” 乞巧节, “Thất Nương hội” 七娘会,
“Xảo tịch” 巧夕, Ngưu Công Ngưu Bà nhật” 牛公牛婆日, “Song thất” 双七.... là lễ tết truyền thống dân gian Trung Quốc, ngày
sinh của Thất Tả 七姐 (1) về ý nghĩa truyền thống. Nhân vì hoạt động sùng bái cử
hành vào tối mồng 7 tháng 7, cho nên có tên là “Thất tịch” 七夕. Tế bái Thất Tả, cầu phúc, cầu xin khéo tay, ngắm sao
Khiên Ngưu sao Chức Nữ, cầu xin nhân duyên, tích chứa nước Thất tịch là những tập
tục truyền thống của Thất tịch tiết. Trải qua lịch sử phát triển, Thất tịch tiết
được phú cho một truyền thuyết tình yêu mĩ lệ về “Ngưu Lang Chức Nữ” 牛郎织女. Nhân vì nội hàm có liên quan đến ái tình, khiến nó
trở thành ngày lễ tượng trưng cho tình yêu. Từ đó mọi người cho rằng Thất tịch
tiết là lễ tết truyền thống mang màu sắc lãng mạn nhất của Trung Quốc. Với
đương đại, nó càng sản sinh hàm nghĩa văn hoá “ Trung Quốc tình nhân tiết” 中国情人节 (lễ
tình nhân của Trung Quốc).
Những biệt
xưng của Thất tịch tiết
1- Lan dạ 兰夜. Tháng 7 âm lịch
thời cổ gọi là “Lan nguyệt” 兰月, cho nên Thất tịch
cũng gọi là “Lan dạ”.
2- Tiểu nhi tiết
小儿节. Nhân vì tập tục khất xảo 乞巧 (xin khéo tay), khất văn 乞文 (xin văn hay) đa
phần do thiếu nữ và đồng tử thực hiện cho nên có tên gọi như thế.
3- Xuyên châm
tiết 穿针节. Nhân vì ngày đó có tập tục xâu kim, cho nên gọi là “Xuyên châm tiết”.
4- Song thất 双七. Nhân vì ngày
và tháng đều là số 7 nên gọi là “Song thất”, cũng gọi là “Trùng thất” 重七.
5- Hương nhật 香日. Tục truyền
ngày mồng 7 tháng 7 Ngưu Lang Chức Nữ gặp nhau, Chức Nữ trang điểm, thoa phấn xức
hương, khắp trời bay mùi hương thơm ngát cho nên có tên như thế.
6- Tinh kì 星期. Sao Ngưu Lang
và sao Chức Nữ tại một phương vị đặc biệt, một năm mới gặp nhau một lần, cho
nên ngày đó gọi là “Tinh kì”.
7- Xảo tịch 巧夕. Nhân Thất tịch
tiết có phong tục khất xảo (xin khéo tay), cho nên gọi là “Xảo tịch”.
8- Nữ tiết 女节. Thất tịch tiết
lấy việc thiếu nữ bái tiên, xin khéo tay, thi khéo tay làm hoạt động tiết tục
chủ yếu, cho nên gọi là “Nữ tiết”, cũng còn gọi là “Nữ nhi tiết” 女儿节, “Thiếu nữ tiết” 少女节.
9- Đạo đức lạp 道德腊. Trong Thiên Hoàng chí đạo thái thanh ngọc sách 天皇至道太清玉册 của
Đạo giáo gọi mồng 7 tháng 7 là “Đạo đức lạp”, ngày này Ngũ đế gặp nhau tại Thất
khí tố thiên 七炁素天 (2) ở Tây
phương.
Chú của người
dịch
1- Thất Tả 七姐: vùng Mân 闽 Đài 台 gọi
là “Thất Nương Ma” 七娘妈, “Thất Tinh Nương Nương” 七星娘娘, “Thất Tinh phu nhân” 七星夫人 ... Nguyên hình của
Thất Tả (Thất Tinh phu nhân) là Chức Nữ 织女.
Chức Nữ nguyên vốn là tên sao, về sau diễn hoá thành tiên nữ được nhân cách
hoá.
2- Thất khí tố
thiên七炁素天: Đạo giáo gọi Đông phương là Cửu khí thanh thiên 九气青天, Nam phương là Tam khí đan thiên 三气丹天, Tây phương là Thất khí tố thiên 七气素天, Bắc phương là Ngũ khí huyền thiên 五气玄天.
(chữ 炁thông với chữ 气).
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 07/8/2019
Thất tịch mùng 7 tháng 7 năm Kỉ Hợi
Nguồn
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật