Dịch thuật: Liêu Thánh Tông Da Luật Long tự

LIÊU THÁNH TÔNG DA LUẬT LONG TỰ

          Long Tự 隆绪là tên Hán, tên Khất Đan là Văn Thù Nô 文殊奴.
          Da Luật Long Tự 耶律隆绪là con trưởng của Liêu Cảnh Tông Da Luật Hiền 辽景宗耶律贤, mẫu thân là Duệ Tri hoàng hậu Tiêu thị 睿知皇后萧氏.
          Long Tự thiên tư thông minh dĩnh ngộ, lúc nhỏ rất thích đọc sách, lên 10 tuổi có thể làm thơ. Sau khi trưởng thành, Long Tự giỏi về kị xạ, thông hiểu âm luật, ham thích thư hoạ.
          Năm Càn Hanh 乾亨 thứ 2, năm công nguyên 980, Long Tự được phong làm Lương Vương 梁王.
          Tháng 9 năm Càn Hanh thứ 4, Cảnh Đế 景帝qua đời, Long Tự tức đế vị, tại vị từ năm 982 đến năm 1031.
          Khi Long Tự lên ngôi chỉ mới 11 tuổi, triều chính do Thái hậu chủ trì. Thừa Thiên thái hậu 承天太后sủng dụng bề tôi người Hán là Hàn Đức Nhượng 韩德让, nắm giữ quân chính.
          Năm Thống Hoà 统和thứ 27, năm 1009, Thừa Thiên thái hậu bệnh và qua đời, Long Tự chính thức thân chính. Kết minh, hoà thân với Tây Hạ 西夏. Đông chinh Cao Li 高丽, bức Cao Li thần phục. Phía tây đánh bại Thát Đát 鞑靼, bức Cam Châu 甘州, Tây Châu Hồi Hột  西州回鹘tiến cống. Năm Thống Hoà thứ 4, đánh Tống ở phía nam, quân Tống đại bại tại Kì Câu Quan 歧沟关. Đầu tháng 12 năm Thống Hoà thứ 22, đính lập minh ước Thiền Uyên 澶渊 với Tống Chân Tông.
Thánh Tông chú ý đối xử hoà mục với các nước chung quanh. Thời gian tại vị, ông tu đính pháp luật, phóng thích nô tì, giảm nhẹ thuế khoá, chỉnh đốn lại trị. Năm Thống Hoà thứ 6, Thánh Tông ban chiếu lệnh mở khoa thi lấy người tài. Thánh Tông lại thiết trí 24 bộ, chiêu tập thợ giỏi người Hán ở Yên Kế 燕蓟 xây dựng Trung kinh thành 中京城 (nay là Ninh Thành 宁城 Nội Mông Cổ). Thời gian Thánh Tông tại vị, quốc gia cường thịnh, kinh tế phồn vinh, đó là thời kì toàn tịnh của Đại Liêu, nhân đó Thánh Tông được xưng là Thịnh chúa.

                                                               Huỳnh Chương Hưng
                                                            Quy Nhơn 14/11/2018

Nguồn
HOÀNG TRIỀU ĐIỂN CỐ KỈ VĂN
皇朝典故纪闻
Tác giả: Hướng Tư 向斯
Bắc Kinh: Trung Quốc văn sử xuất bản xã, 2002
Previous Post Next Post