Dịch thuật: Lễ tục (kì 2 - Quán lễ)

LỄ TỤC
(kì 2)

QUÁN LỄ

          Theo nghiên cứu gần đây, nam nữ thanh niên trong xã hộ thị tộc sau khi đến thời kì trưởng thành, phải tham gia “thành đinh lễ” 成丁礼mới có thể trở thành thành viên chính thức của công xã thị tộc, mới có thể hưởng thụ quyền lợi vốn có và thực hiện mọi nghĩa vụ. “Quán lễ” 冠礼đời Chu (nghi thức “gia quan” 加冠 tức đội mũ) chính là từ “thành đinh lễ” biến hoá mà ra.
          Đời Chu, con trai quý tộc khi đến 20 tuổi sẽ do phụ thân chủ trì quán lễ tại tông miếu. Trước khi hành lễ phải “phệ nhật” 筮日(chọn ngày gia quan), “phệ tân” 筮宾 (chọn khách gia quan). Khi hành lễ, khách sẽ gia quan cho người con trai 3 lần: trước tiên là gia “tri bố quan” 缁布冠, biểu thị từ lúc này có đặc quyền làm người; thứ đến gia “bì biền” 皮弁, biểu thị từ lúc này phải phục vụ binh dịch; cuối cùng gia “tước biền” 爵弁, biểu thị từ lúc này có quyền tham gia tế tự (1). Sau khi khách mời rượu, người con trai sẽ đi yết kiến mẫu thân, và khách sẽ đặt cho tên “tự” , sau đó đi gặp cô dì anh em, cuối cùng đội mũ lễ, mặc lễ phục, mang lễ vật đi yết kiến quốc quân khanh đại phu và thầy. Sau khi chủ nhân mời rượu tặng lễ vật cho khách xong là lễ thành.  
          Con trai quý tộc đến 20 tuổi sau khi kết phát gia quan có thể lấy vợ, con gái quý tộc lên 15 tuổi được hứa gả, sau khi cử hành “kê lễ” 笄礼 (lễ cài trâm) sẽ kết phát gia kê. Gọi là “kết phát” 结发chính là vấn tóc thành búi trên đỉnh đầu (khu biệt với kiểu tóc của trẻ nhỏ), biểu thị đã đến tuổi “thành nhân”, có thể kết hôn. Ở Văn tuyển 文选quyển 29 trong bài thơ của Tô Vũ 苏武có câu:
Kết phát vi phu thê
Ân ái lưỡng bất nghi
结发为夫妻
恩爱两不疑
(Vấn tóc cùng nhau kết làm vợ chồng
Cả hai yêu thương không nghi ngờ gì)
Có thể thấy phong tục này lưu truyền từ rất lâu.
                                                                                 (còn tiếp) 

Chú của nguyên tác
1- Tri bố quan 缁布冠: loại mũ được làm bằng vải gai màu đen.
          Bì biền 皮弁: loại mũ được làm bằng da hươu trắng.
          Tước biền 爵弁: loại mũ đỉnh bằng màu đỏ pha đen, dùng để đội trong lúc tế lễ.

                                                               Huỳnh Chương Hưng
                                                               Quy Nhơn 12/6/2018

Nguồn
TRUNG QUỐC CỔ ĐẠI VĂN HOÁ THƯỜNG THỨC
中国古代文化常识
Chủ biên: Vương Lực 王力
Bắc Kinh: Trung Quốc Nhân dân Đại học xuất bản xã, 2012
Previous Post Next Post