Dịch thuật: Vây Nguỵ cứu Triệu (kì 3) (Tư trị thông giám)

VÂY NGUỴ CỨU TRIỆU

(kì 3)

          魏庞涓伐韩. 韩请救于齐 ⁽¹⁾. 齐威王召大臣而谋曰: “蚤救孰与晚救 ⁽²⁾? 成侯曰: “不如勿救.” 田忌曰: “弗救则韩且折而入于魏 ⁽³⁾, 不如蚤救之.” 孙膑曰: “夫韩, 魏之兵未弊而救之, 是吾代韩受魏之兵, 顾反听命于韩也. 且魏有破国之志, 韩见亡, 必东面而愬于齐矣. 吾因深结韩之亲而晚承魏之弊, 则可受重利而得尊名也.” 王曰: “善.” 乃阴许韩使而遣之. 韩因恃齐, 五战不胜, 而东委国于齐.

Phiên âm

          Nguỵ Bàng Quyên phạt Hàn. Hàn thỉnh cứu vu Tề ⁽¹⁾. Tề Uy Vương triệu đại thần nhi mưu chi viết: “Tảo cứu thục dữ vãn cứu ⁽²⁾? Thành Hầu viết: “Bất như vật cứu.” Điền Kị viết: “Phất cứu tắc Hàn thả chiết nhi nhập vu Nguỵ ⁽³⁾, bất như tảo cứu chi.” Tôn Tẫn viết: “Phù Hàn, Nguỵ chi binh vị tệ nhi cứu chi, thị ngô đại Hàn thụ Nguỵ chi binh, tắc phản thính mệnh vu Hàn dã. Thả Nguỵ hữu phá quốc chi chí, Hàn kiến vong, tất đông diện nhi tố vu Tề hĩ. Ngô nhân thâm kết Hàn chi thân nhi vãn thừa Nguỵ chi tệ, tắc khả thụ trùng lợi nhi đắc tôn danh hĩ.” Vương viết: “Thiện.” Nãi âm hứa Hàn sứ nhi khiển chi. Hàn nhân thị Tề, ngũ chiến bất thắng, nhi đông uỷ quốc vu Tề.

Chú thích

1- Hàn thỉnh cứu vu Tề 韩请救于齐: theo Sử kí – Điền Kính Trọng Hoàn thế gia 史记 - 田敬仲完世家, trận Mã Lăng 马陵 nổi lên nhân do Nguỵ đánh Triệu, Triệu và Hàn cùng đánh Nguỵ, Triệu bất lợi, Hàn cầu cứu với Tề. Khác với cách nói ở đây.

2- Tảo 蚤: tức 早

3- Phất 弗: tức 不

Dịch nghĩa

          Bàng Quyên nước Nguỵ đem quân đánh nước Hàn. Nước Hàn phái sử giả sang nước Tề cầu cứu. Tề Uy Vương triệu tập đại thần thương nghị, hỏi rằng:

          - Cứu sớm tốt hay là đợi muộn hãy cứu tốt?

          Thành Hầu Trâu Kị kiến nghị:

          - Chi bằng không cứu.

          Điền Kị không đồng ý, nói rằng:

          - Chúng ta chỉ ngồi nhìn mà không quản, nước Hàn sẽ nhanh chóng diệt vong, bị nước Triệu thôn tính, chi bằng sớm xuất binh cứu viện.

          Tôn Tẫn lại nói:

          - Như nay sĩ khí quân đội nước Hàn và nước Triệu đang hăng, chúng ta đến cứu viện, kì thực là chúng ta thay nước Hàn chịu sự đả kích, ngược lại còn phải nghe theo lệnh nước Hàn. Lần này nước Nguỵ có dã tâm thôn tính nước Hàn, đợi đến lúc nước Hàn cảm thấy nguy cơ mất nước trước mắt, lúc đó nhất định sẽ quay mặt về hướng đông khẩn cầu nước Tề một lần nữa, lúc bấy giờ chúng ta phát binh, một là có thể tăng thêm mối quan hệ thân mật với nước Hàn, hai là nhân cơ hội quân đội nước Nguỵ mệt mỏi mà đánh, như vậy nhất cử lưỡng tiện, danh lợi đều được.

          Tề Uy Vương  nói rằng:

          - Hay lắm!

          Thế  là ngầm đáp ứng sứ thần nước Hàn, cho sứ thần về nước trước, từ từ xuất binh. Nước Hàn tự cho mình có sự cứu viện của nước Tề nên ra sức chống cự, nhưng qua 5 trận đại chiến đều thua, đành phải đem vận mệnh đất nước kí thác vào nước Tề ở phía đông.

                                                             Huỳnh Chương Hưng

                                                              Quy Nhơn 27/8/2017

Nguồn

TƯ TRỊ THÔNG GIÁM

资治通鉴

Bắc Tống . Tư Mã Quang 司马光

Chủ biên: Nhậm Tư Vũ 任思武

Bắc Kinh . Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã, 2013