Dịch thuật: Trương Nghi cường Tần

TRƯƠNG NGHI CƯỜNG TẦN

          Chiến Quốc hậu kì, 6 nước Tề, Sở, Yên, Hàn, Triệu, Nguỵ  đối với Tần hình thành cục thế  “hợp tung kháng Tần”

          Một ngày nọ, Tần Huệ Vương 秦惠王triệu Tướng quốc Trương Nghi 张仪 đến thương nghị kế phá địch.

          Trương Nghi nói rằng:

          - Đại vương muốn đứng đầu quần vương, thống lĩnh 6 nước Tề, Sở ... có thể dùng sách lược viễn giao cận công.

          Tần Huệ Vương cả mừng, nói:

          - Thế thì trẫm nhờ ông sử dụng kế đó để phá tan thế hợp tung kháng Tần.

         Năm 328 trước công nguyên, Trương Nghi cùng Tướng quốc 2 nước Tề Sở tiến hành hội kiến. Lúc hội kiến, tặng Tướng quốc 2 nước một số lượng lớn vàng bạc, mĩ nữ, còn nhỏ nhẹ nói đến chỗ lợi khi Tần kết giao cùng hai nước, khiến 2 nước rời bỏ điều ước hợp tung giữa 6 nước, giao hảo với Tần, cô lập nước Hàn và nước Sở.

          Mấy năm sau, 4 nước Nguỵ, Hàn, Triệu, Yên liên hiệp với Tề, Sở , thảo phạt nước Tần, nhưng thực tế tham chiến chỉ có Yên, Hàn, Triệu, Nguỵ. Quân đội 4 nước tại Hàm Cốc quan 函谷关 của nước Tần gặp phải phục kích mãnh liệt, đại bại rút lui.

          Năm sau, Tần Huệ Vương triệu tập tướng lĩnh cùng thương lượng việc thảo phạt nước Hàn. Tần Huệ Vương nói rằng:

          - Chúng ta vừa mới đánh bại 6 nước, có thể nhân lúc nước Hàn chưa mạnh, khởi binh đánh Hàn.

          Lập tức, nước Tần hưng binh phạt Hàn, đánh bại quân Hàn tại Tu Ngư 修鱼. Sau trận chiến, Tần Huệ vương đem hơn 8 vạn quân Hàn bắt được giết sạch, khiến các nước chấn động.

          Lúc bấy giờ, Trương Nghi đến nước Nguỵ triều kiến Nguỵ Tương Vương 魏襄王, khuyên Nguỵ khuất phục nước Tần. Trương Nghi nói với Nguỵ Tương Vương rằng:

          - Đất đai nước Nguỵ chưa tới ngàn dặm, địa thế bằng phẳng, lại không có núi cao sông rộng để nương tựa. Quân Nguỵ chẳng qua 30 vạn, lại còn bị chia ra trấn giữ những chỗ tiếp giáp với Sở, Tề, Hàn. Binh lực đối kháng với Tần chẳng qua 10 vạn. Hơn nữa, tuy 6 nước đạt được minh ước hợp tung, nhưng giữa anh em ruột cùng cha mẹ còn tranh đoạt tài sản sát hại lẫn nhau, huống hồ 6 nước làm sao có thể chỉ với mấy câu của Tô Tần 苏秦 mà liên hiệp lại được. Đại vương thử nghĩ xem, nếu quý quốc không dựa vào Tần, quân Tần một khi xuất binh, nước Nguỵ sẽ nguy hiểm. Xin đại vương suy nghĩ kĩ.

          Nguỵ Tương Vương nghe qua khủng hoảng, vội hỏi:

          - Theo lời của Trương tướng quốc, tệ quốc phải làm sao đây?

          Trương Nghi thừa dịp nói rằng:

          - Chỉ có một cách, đó là giao hảo với Tần.

           Sự kiện liên quân thảm bại, quân Hàn bị tiêu diệt, Nguỵ Tương Vương lo sợ, bèn bội ước xin hoà với Tần.

          Sau khi Trương Nghi về lại Tần, kiến nghị Tần Huệ Vương một lần nữa đánh Hàn, tại Ngạn Môn 岸门 đánh bại quân Hàn, bức Hàn Tuyên Vương 韩宣王 đến Tần cầu hoà.

          Sau khi khuất phục được 2 nước Hàn Nguỵ, Trương Nghi lại đến bái yết Sở Hoài Vương 楚怀王. Sở Hoài Vương bày tiệc khoản đãi. Trương Nghi nói với Sở Hoài Vương rằng:

          - Đại vương, nếu quý quốc đoạn tuyệt liên minh với Tề, tôi sẽ thỉnh cầu Tần Vương đem 600 dặm vùng Thương Vu 商于cắt cho Sở, 2 nước Tần Sở kết giao huynh đệ

          Sở Hoài Vương nghe qua vô cùng vui mừng, lập tức bằng lòng

          Đại phu Trần Chẩn 陈轸 nói rằng:

          - Đại vương chớ vui mừng quá sớm. Theo thần thấy, vùng Thương Vu không thể có được, còn liên minh Tề Sở có khả năng nhân đó chuyển thành liên minh Tần Tề. Nước Tần sở dĩ coi trọng nước Sở là bởi vì Tề Sở liên hiệp. Nay Sở và Tề tuyệt giao, coi như tự mình cô lập, Tần làm gì sợ nước Sở bị cô lập. Trương Nghi về Tần tất nhiên huỷ bỏ lời đã hứa. Nước Sở chúng ta phía bắc tuyệt giao với Tề, phía tây hận Tần, nếu không may,  quân Tề Sở 2 nước sẽ tiến đánh.

          Sở Hoài Vương nghe qua cả giận:

          - Ý trẫm đã quyết, quyết tâm tuyệt ước với Tề, các khanh chớ nói những lời hồ đồ.

          Lập tức sai người theo Trương Nghi đi sang Tần tiếp nhận vùng Thương Vu.

          Trương Nghi sau khi về lại Tần, giả vờ té xe bị thương, 3 tháng không lộ diện. Sở Hoài vương thấy người phái đi không có được đất, nghĩ rằng nước Tần  cho Sở tuyệt giao với Tề chưa đủ, lại sai người đến biên giới nước Tề mắng Tề Vương. Tề Mẫn Vương 齐湣王 tức giận, lập tức tuyệt giao với Sở.

          Lúc bấy giờ Trương Nghi mới nói với sứ giả đến nhận đất rằng:

          - Các ông sao không đến tiếp nhận 6 dặm đất?

          Người nước Sở nói rằng;

          - Tôi vâng mệnh đại vương đến tiếp nhận 600 dặm đất, sao lại là 6 dặm?

Thế là sứ giả về lại nước phục mệnh.

         Sở Hoài Vương đại nộ, lập tức tuyên bố tuyệt giao với Tần, đồng thời phái đại quân đánh Tần. Tần đánh bại quân Sở tại Đan Dương 丹阳, tiêu diệt hơn 8 vạn người, bắt sống hơn 70 vạn tướng sĩ, chiếm lĩnh khu vực Hán Trung 汉中, Sở Hoài Vương bị bức phải cắt quận Hán trung để cầu hoà với Tần.  (còn tiếp)

                                                              Huỳnh Chương Hưng

                                                              Quy Nhơn 22/6/2016

Nguyên tác Trung văn

TRƯƠNG NGHI CƯỜNG TẦN

张仪强秦

Trong quyển

TRUNG HOA THƯỢNG HẠ NGŨ THIÊN NIÊN

中华上下五千年

Chủ biên: Lí Tinh 李晶

Nam Kinh đại học xuất bản xã, 2007