TĂNG QUỐC PHIÊN
(kì cuối)
CÔNG HẠ THIÊN KINH,
CUỐI CÙNG CỨU ĐƯỢC VƯƠNG TRIỀU ĐẠI THANH
Tháng 9
năm 1860, khi Tăng Quốc Phiên 曾国藩 chuẩn bị đánh Tô châu, Triết Giang, đột nhiên nghe
tin liên quân Anh Pháp chiếm lĩnh Thông Châu và Hoàng đế Hàm Phong 咸丰 đào thoát. Hàm Phong muốn Tăng Quốc Phiên phái Bảo
Siêu 鲍超 thống lĩnh nhóm cần vương.
Nhận được
thánh chỉ, Tăng Quốc Phiên lòng như lửa đốt, đối mặt với nội ưu ngoại hoạn, ông
vô cùng ủ rũ. Tâm phúc của ông là Lí Hồng Chương 李鸿章
dâng kế. Ngày 18 tháng 10, Tăng Quốc Phiên hồi đáp tấu chương lên Hàm Phong; ước
gì đại quân gắn cánh bay nhanh đến Bắc Kinh. Nhưng Bảo Siêu rốt cuộc chẳng phải
có tài xa, chẳng bằng tự mình hoặc Hồ Lâm Dực 胡林翼
dẫn quân về bắc.
Lúc bấy
giờ liên quân Anh Pháp cách Bắc Kinh chỉ mấy chục dặm, nhanh chóng có thế đến
được thành Bắc Kinh. Từ Kì Môn 祁门 An Huy 安徽 đến Bắc Kinh, tấu báo đi về mất một tháng. Trong khoảng
thời gian này, thế của triều Thanh tất đầu hàng, đến lúc đó, Hàm Phong sẽ không
cần Tăng Quốc Phiên cần vương.
Ngày 24
tháng 10, Thanh đình cùng Anh Pháp kí “Bắc Kinh điều ước” Trung Anh, Trung
Pháp. Ngày 6 tháng 11, Tăng Quốc Phiên nhận được thánh chỉ, đã nghị hoà, không
cần phải cần vương nữa.
Chẳng
bao lâu liệt cường Anh, Pháp, Nga, Mĩ lần lượt đòi giúp chính phủ triều Thanh
trấn áp quân Thái Bình. Hàm Phong sợ liệt cường mượn cớ hiệp đồng dẹp giặc sẽ đề
xuất yêu cầu khác. Hàm Phong hướng đến đốc phủ các tỉnh trưng cầu ý kiến. Tăng
Quốc Phiên lập tức tấu cùng Hàm Phong:
Bất luận người tây có âm mưu quỷ kế gì đi nữa,
việc quan trọng trước mắt là dẹp quân Thái Bình, gỡ cái lo nhất thời, nên cần
phải đáp ứng người tây.
Dưới sự
xui giục của Tăng Quốc Phiên, triều Thanh câu kết với liệt cường cùng tiễu trừ
quân Thái Bình.
Ngày 5
tháng 9 năm 1861, vùng An Khánh 安庆 mà quân Thái Bình giữ
được 9 năm đã bị Tương quân 湘军 công chiếm. Sau khi
bộ phận Tương quân của Tăng Quốc Thuyên 曾国荃
tiến vào An Khánh đã bắt đầu báo thù một cách điên cuồng. Tương Quân thiêu huỷ,
chiếm đoạt tài vật “nhiều vô kể”. Sĩ binh bộ hạ Tăng Quốc Thuyên, ai nấy đều
phát tài. Hơn 2 vạn quân Thái Bình trong thành An Khánh kẻ bị giết, người nhảy
xuống sông xuống hồ, cũng bị thuỷ quân của Tương quân giết chết, không ai thoát
được.
Khi tin
chiến thắng An Khánh báo về triều đình, người lên ngôi kế vị là Đồng Trị 同治 chỉ mới có 6 tuổi.
Ngày 8 tháng 11 năm 1861, mẹ đẻ của Đồng Trị là Diệp Hách Na Lạp Thị 叶赫那拉氏 (Từ Hi Thái Hậu 慈禧太后) cùng với em trai Hàm Phong là Cung Thân Vương 恭亲王 âm mưu phát động chính biến, tru sát 8 vị đại thần. Từ
Hi “buông rèm thính chính”. Để lôi kéo Tăng Quốc Phiên, Từ Hi Thái Hậu vừa mới
thượng đài 12 ngày, ngày 20 tháng 11, nhậm mệnh Tăng Quốc Phiên thự lí quân vụ
4 tỉnh Tô, Hoãn, Cám, Triết. Hai tháng sau, Từ Hi Thái Hậu gia thêm Tăng Quốc
Phiên làm Hiệp biện Đại học sĩ, và rất tin dùng ông.
Sau khi
nắm đại quyền 4 tỉnh, Tăng Quốc Phiên mạnh tay trừ khử các thế lực khác. Từ
tháng 12 năm 1861 đến tháng 5 năm sau, Tăng Quốc Phiên đàn hặc Tuần phủ Triết
Giang Vương Hữu Linh 王有龄, công kích Tuần phủ
Giang Tô Tiết Hoán 薛焕, vạch trần Tổng đốc Mân Triết Khánh Thuỵ 庆瑞. Chính phủ triều Thanh miễn chức cả 3 người. Ông còn
tiến hành đàn hặc Quân vụ Hoãn Nam
lập ở 4 tỉnh cùng các Đoàn luyện đại thần ở Giang Bắc, Giang Nam
Tăng Quốc
Phiên ra sức tiến cử Tả Tông Đường 左宗棠 làm Tuần phủ Triết
Giang, Thẩm Bảo Trinh 沈葆桢 làm Tuần phủ Giang
Tây, Lí Hồng Chương 李鸿章 làm Tuần phủ Giang Tô, Lí Tục Nghi 李续宜 từ Tuần phủ Hồ Bắc đổi làm Tuần phủ An Huy, Nghiêm Thụ
Nghiêm 严树严 từ Tuần phủ Hà Nam đổi làm Tuần phủ Hồ Bắc, Lạc Bỉnh
Chương 骆秉章 làm Tổng đốc Tứ Xuyên, Lưu Trường Tá 刘长佐 làm Tuần phủ Quảng Tây, Mao Hồng Tân 毛鸿宾 làm Tuần phủ Hồ Nam. Lí Dung 李蓉,
Lí Hoàn 李桓, Tưởng Cái Lễ 蒋盖澧,
Hàn Siêu 韩超 làm Bố chính sứ. Để lôi kéo Tăng Quốc Phiên, toàn bộ
tấu nghị của ông đều được Từ Hi Thái Hậu chuẩn tấu. Năm 1862, tập đoàn Tương hệ
nổi lên trở thành phái thực lực có quyền thế mạnh nhất trong triều, khống chế
phương nam. (còn tiếp)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 22/8/2015
Nguyên tác
CÔNG HẠ THIÊN KINH,
TỐI CHUNG VÃN CỨU ĐẠI THANH VƯƠNG TRIỀU
攻下天京, 最终挽救大清王朝
Trong quyển
HỔ CHI UY
虎之威
Tác giả: Hàn Tố Văn 韩素文
Bắc Kinh: Trung Quốc Trường An xuất bản xã, 2006.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật