BẤT
DỰC NHI PHI
不翼而飞
KHÔNG CÁNH MÀ BAY
Giải
thích: không
giương cánh mà vẫn có thể bay. Ví sự vật đột nhiên biến mất hoặc sự việc truyền
bá nhanh chóng.
Xuất
xứ: Hán . Lưu
Hướng 刘向:
Chiến quốc sách – Tần sách tam 战国策 - 秦策三
Thời
Chiến Quốc, đại tướng nước Tần là Vương Kê 王稽 nhận lệnh đánh đô thành Hàm Đan
邯郸 của nước Triệu. Đánh liền 17
tháng mà không hạ được thành. Một ngày nọ, trong đám quân sĩ có một người họ
Trang 庄
tiến vào doanh trướng kiến nghị:
Nếu ngài khao thưởng quan binh quân Tần, cổ
vũ ý chí chiến đấu của tướng sĩ, thì Hàm Đan nhất định có thể công hạ…
Vương
Kê có vẻ không thích liền ngắt lời:
Được rồi, ta là đại tướng, ta chỉ biết phục
tùng mệnh lệnh của Tần vương, những tình huống khác ta không quan tâm.
Người
họ Trang lại cung kính nói:
Nói như thế không đúng, như người cha ra lệnh
cho người con, có việc có thể làm theo, nhưng có việc không thể làm được. Ví dụ
nói, người cha bảo người con bỏ vợ, bán thiếp, người con có thể chấp hành,
nhưng người cha không ngăn được người con thương nhớ họ, điều đó khó làm được.
Quân sĩ nước Tần địa vị tuy thấp kém, nhưng vẫn biết được nhân tình này. Tôi thấy,
ngài nịnh trên khinh
dưới,
tình hình tương đối nghiêm trọng. Ngài nghe xem, nếu ngay cả 3 người cùng báo
có hổ tới, mọi người tin sẽ cho là thật; nếu 10 người hợp sức bẻ cong cây chuỳ,
cây chuỳ có thể bị cong; nếu mọi người cùng đồng thanh yêu cầu sửa đổi cách làm
của ngài, tin này không cần cánh cũng bay được rất xa (vô dực nhi phi 毋翼而飞). Lực lượng tướng
sĩ cực lớn, ngài hãy tưởng thưởng cho họ. …..
Vương
Kê vẫn không tiếp nhận ý kiến của người họ Trang, kết quả vài ngày sau, quân Tần
phát sinh phản loạn, Vương Kê nhân đó bị Tần vương xử tử.
“Vô
dực nhi phi” về sau được đổi thành câu thành ngữ “bất dực nhi phi”.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 11/8/2015
Nguyên tác Trung văn
BẤT DỰC NHI PHI
不翼而飞
Trong quyển
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật