HOÀ HỢP NHỊ TIÊN
Hoà Hợp
nhị tiên 和合二仙 được dân gian xem là thần hoan hỉ. Hoà Hợp nhị tiên
chỉ Hàn San 寒山 và Thập Đắc 拾得.
Hàn San
còn có tên là Hàn San Tử 寒山子, thi tăng đời Đường,
khoảng thời Trinh Quán 貞觀từng là một vị hoà
thượng giữ việc nhóm lửa, làm tạp vụ tại chùa Quốc Thanh 國清 ở
núi Thiên Thai 天台. Hàn San giống Tế Công 濟公,
một vị hoà thượng khác với người thường.
Thập Đắc
cũng là người thời Trinh Quán nhà Đường, từ nhỏ đã mồ côi. Tương truyền thiền
sư Phong Can 封干 ở
núi Thiên Thai khi đi đường núi nhặt được một đứa bé ở cạnh đường Xích Thành 赤誠, liền đem về chùa Quốc Thanh cho làm tiểu hoà thượng,
đặt tên là “Thập Đắc” (1).
Hàn San
và Thập Đắc rất tốt với nhau, hai người thường ngâm thơ đọc kệ. Hai người làm rất
nhiều thơ, và đã được người đời sau thu thập lại thành tập, có thể gọi hai người
là “bần tiện chi giao” 貧賤之交. Về tình bạn của
hai người, trong dân gian còn lưu truyền một truyền thuyết:
Hàn San
và Thập Đắc cùng đến một thôn ở phương bắc. Tuy khác họ nhưng hai người thân
nhau như anh em ruột. Cả hai cùng yêu một cô gái nhưng Hàn San không biết. Đến
lúc thành hôn, Hàn San mới biết, vì vậy Hàn San đã bỏ đi đến Phong Kiều 楓橋 ở Tô
Châu 蘇州 xuống tóc làm tăng, lập am tu hành. Thập Đắc sau khi
nghe tin cũng rời bỏ nhà xuống Giang Nam
Tập tục
dân gian Trung Quốc, thường dùng cách song quan hài âm của Hán ngữ để biểu đạt
một ngụ ý nào đó. Một người cầm hoa sen, “Hà” 荷
đồng âm với “Hoà” 和, lấy ý nghĩa “hài hoà”. Một người bưng hộp, “hạp” 盒 đồng âm với “hợp” 合,
lấy ý nghĩa “hảo hợp” (2). Hàn San chính thức trở thành “Hoà thần” 和神, Thập Đắc chính thức trở thành “Hợp thần” 合神. Đầu đời Thanh được gọi là “Hoà Hợp nhị tiên”. Ngày
trước thường treo tranh “Hoà Hợp nhị tiên” ở chính giữa nhà mong được hài hoà
cát lợi. Tranh cũng thường được treo lúc hôn lễ, tượng trưng phu thê ân ái,
bách niên hảo hợp. Trong dân gian, tranh tết lấy đề tài “Hoà Hợp nhị tiên” cũng
rất nhiều, lưu truyền cũng rất rộng.
CHÚ CỦA NGƯỜI DỊCH
(1)- THẬP ĐẮC 拾得
có nghĩa là “nhặt được”
(2)- Chữ “hà” 荷là
hoa sen, âm Bắc Kinh hiện đại đọc là “hé”.
Chữ “hoà” 和là hài hoà, âm Bắc
Kinh hiện đại cũng đọc là “hé”
Chữ “hạp” 盒là cái hộp, âm Bắc
Kinh hiện đại đọc là “hé”
Chữ “hợp” 合là hoà hợp, âm Bắc
Kinh hiện đại cũng đọc là “hé”.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 08/9/2013
Nguyên tác Trung văn
HOÀ HỢP NHỊ TIÊN
和合二仙
Trong quyển
CÁT TƯỜNG ĐÍCH TRUNG QUỐC
吉祥的中國
Bản công ti biên tập bộ biên soạn
Ngọc thụ đồ thư ấn loát hữu hạn công ti, năm Dân Quốc
thứ 90.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật