贊浦子
冷氣催花著
寒香引客來
坦坦雍容立
欣欣自在開
月下羅浮好夢
枕邊老酒新排
君子名花伴
清高傲骨栽
TÁN PHỔ KHÚC
Lãnh khí thôi hoa trước
Hàn hương dẫn khách lai
Thản thản ung dung lập
Hân hân tự tại khai
Nguyệt há La Phù hảo mộng
Chẩm biên lão tửu tân bài
Quân tử danh hoa bạn
Thanh cao ngạo cốt tài
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/12/2024
Mai
hoa 梅花:
là một trong “hoa trung tứ quân tử” 花中四君子 gồm: mai 梅, lan蘭, trúc 竹, cúc 菊; và là đứng đầu trong “Trung Quốc thập đại danh
hoa” 中國十大名花.
-Hoa trung chi khôi – Mai
hoa 花中之魁 - 梅花
-Hoa trung chi vương – Mẫu đơn hoa 花中之王 - 牡丹花
-Lăng sương trán nghiên – Cúc hoa 凌霜绽妍 - 菊花
-Quân tử chi hoa – Lan hoa 君子之花 - 兰花
-Hoa trung hoàng hậu – Nguyệt quý hoa 花中皇后 - 月季花
-Hoa trung Tây Thi – Đỗ quyên hoa 花中西施 - 杜鹃花
-Hoa trung kiều khách – Trà hoa 花中娇客 - 茶花
-Thuỷ trung phù dung – Hà hoa 水中芙蓉 - 荷花
-Thập lí phiêu hương – Quế hoa 十里飘香 - 桂花
-Lăng ba tiên tử - Thuỷ tiên hoa 凌波仙子 - 水仙花
Người Trung Quốc phú cho hoa mai những
đặc điểm như ưu nhã, thanh cao, nhẫn nại, trung thực.
Thản
thản 坦坦: bình
thản, an nhiên.
Hân
hân 炘炘: hân
hoan, vui vẻ.
La phù 羅浮: Truyền thuyết kể rằng,
khoảng niên hiệu Khai Hoàng 開皇
nhà Tuỳ, Triệu Sư Hùng 趙師雄đến núi La
Phù 羅浮gặp được một cô gái xinh đẹp,
cả hai cùng uống rượu chuyện trò. Sư Hùng cảm thấy mùi thơm vây lấy cô gái,
ngôn ngữ thanh lệ, bèn uống đến say. Lúc tỉnh dậy, thấy mình đang nằm dưới gốc
cây mai lớn. Về sau người ta dùng “La Phù mộng” 羅浮夢 để chỉ hoa mai.
Ở đây “La Phù mộng” mượn chỉ giấc ngủ.
Tài
栽: trồng.
Ngạo
cốt 傲骨: Ở bài
minh bên phải chỗ ngồi của Từ Bi Hồng 徐悲鸿
(1895 – 1953), hoạ gia hiện đại Trung Quốc, có câu:
人不可有傲气, 但不可无傲骨
Nhân bất
khả hữu ngạo khí, đản bất khả vô ngạo cốt
(Làm
người không nên có ngạo khí, nhưng không thể không có ngạo cốt)
Ngạo cốt,
là không dao động trước thanh sắc, lòng trống rỗng như hang sâu bộc lộ một cách
tự nhiên, rất khó để người ta nhìn thấy được, sờ mó được, là sự miêu tả chân thực
cách nói “người không thể phán đoán qua tướng mạo, nước biển không thể dùng đấu
để lường”.
Ngạo
khí là lấy lòng mọi người, bộc lộ thạnh khí để hiếp đáp người, cử chỉ thần thái
kì lạ, đó là cách chú thích tốt nhất cho sự nghênh ngang tự kiêu tự mãn, cho
mình là khác thường, cuồng vọng tự đại đến cực điểm.
Người
có ngạo cốt, chỉ biết khiến người khác cảm thấy gần gũi, cảm thấy ấm áp, cảm thấy
sức mạnh và sự tôn nghiêm; còn kẻ có ngạo khí, lại khiến người khác lánh xa,
khó tiếp nhận, “kính nhi viễn chi”, hoặc ẩn nấp để tránh, khiến người ta cảm thấy
bị đè nén khó chịu.
Ngạo
cốt là sự tồn tại sau khi tổng hợp một loại khí chất, một loại phong độ, một loại
nhân cách, một loại tu dưỡng, một loại
tri thức và đạo đức, là cảnh giới với thứ bậc rất cao của nhân tính.
Ngạo
khí là sự phản ánh sau khi tổng hợp loại thiển bạc, loại dung tục, loại phiến
diện, loại tâm thái tự cao tự đại của hạng tiểu nhân bỗng phất lên giàu có, loại
đường ngang ngõ tắt và kiến thức nửa vời, là bậc cấp rất thấp của nhân tính.
Ngạo cốt là không hạ thấp người khác để tự
nâng cao mình, chỉ là lấy đạo đức và hành vi cao thượng của mình tự làm nên khí
hậu, lấy cẩn ngôn thận hành mà “nhậm bằng phong lãng khởi, ổn toạ điếu ngư đài”
任凭风浪起, 稳坐钓鱼台 (mặc cho sóng gió nổi lên, vẫn cứ
vững ngồi yên nơi đài câu cá).
Ngạo
khí là nhìn người khác không khách quan, mục hạ vô nhân tuy không thể làm tổn
thương người, không nhất định làm lợi cho mình, nhưng mọi thứ đều xét nét từ đầu
đến chân, khua chân múa tay mà cho mình cao hơn người, như hạc đứng giữa bầy
gà.
Ngạo
cốt một loại truy cầu, gánh thì nặng mà đường thì xa, có lẽ người đến cuối đời mới có thể đạt được ý nghĩa, đạo
lí chân thực.
Ngạo
khí là hạng người dốc lòng thuận tay lấy trộm, hái hoa cả lá, bản thân lọt vào
hố sâu nhưng không biết cách thoát lên.
Ngạo
cốt là đến cuối đời vẫn giữ được chính trực, lương thiện và tự tin.
Ngạo
khí là tuỳ thời làm tổn hại đến hình tượng, danh dự và thân tâm của người khác.
Theo http://wenda.tianya.cn/question/2b280e126f9f0e3
Tạm dịch
Khí lạnh giục hoa nở
Hương thơm đưa khách sang
Cây đứng ung dung bình thản
Hoa nở tự tại hân hoan
Trăng xuống với mộng đẹp La Phù
Bên gối bày ra bình rượu cũ
Làm bạn với danh hoa quân tử
Học theo vẻ ngạo cốt thanh cao