辱骂与便宜
寒山诗云 (1):
有人来骂我
分明了了知 (2)
虽然不应对
却是得便宜
此言宜深玩味.
(小窗幽记)
NHỤC MẠ DỮ TIỆN NGHI
Hàn San thi vân (1):
Hữu nhân lai mạ
ngã
Phân minh liễu
liễu tri (2)
Tuy nhiên bất ứng
đối
Khước thị đắc
tiện nghi
Thử ngôn nghi thâm ngoạn vị.
(Tiểu song u kí)
Chú thích
1-Hàn San 寒山: tức Hàn San Tử 寒山子, vị cao tăng thời Trinh Quán 贞观triều
Đường. sở trường thi từ, người đời sau thu thập tác phẩm của ông, biên soạn
thành “Hàn San Tử tập” 寒山子集.
2-Liễu liễu tri 了了知: hiểu biết một cách rõ ràng, ở đây ý nói nghe được một cách rõ ràng.
Dịch nghĩa
NHỤC MẠ VÀ ĐIỀU LỢI
Hàn San Tử có thơ rằng:
Có người đến nhục mạ ta
Ta nghe được rất rõ ràng
Ta không phản ứng gì
Ngược lại ta được điều lợi lớn
Những câu đó đáng để chúng ta suy nghĩ kĩ và thưởng thức.
Phân tích và
thưởng thức
Cô Tô thành ngoại Hàn San tự
Dạ bán chung thanh đáo khách
thuyền
姑苏城外寒山寺
夜半钟声到客船
(Chùa Hàn San ngoài thành Cô
Tô
Nửa đêm tiếng chuông vang đến
thuyền khách)
Hàn San 寒山 là vị cao tăng thời Đường. thơ của ông đa phần biểu hiện thú ẩn dật chốn sơn lâm và tư tưởng xuất thế. Sự biểu hiện trong bài thơ trên của Hàn San là tư tưởng Phật gia, nhưng lại mang biện chứng pháp. Người đời khó mà chịu được sự nhục mạ của người khác đối với minh, nhất là Trung Quốc rất chuộng thể diện, nhiều cuộc phân tranh cũng từ đó mà ra. Điều phẫn nộ đầu tiên là làm tổn thương đến thân thế mình, nặng hơn nữa là thông qua vũ lực để giải quyết mâu thuẫn, gây nên hậu quả đáng sợ. Nếu gặp phải bị người khác nhục mạ, chúng ta một mặt cần phản tỉnh lại mình xem thử có phạm lỗi lầm gì không, nếu có thì phải sửa đổi, nếu không thì cố gắng nhẫn nhịn ; mặt khác nếu đối phương vô lí gây sự, chúng ta cũng cần hết sức giữ bình tĩnh, để đối phương tự tìm đến cái sai, không có đất để tự dung. Đương nhiên, sự nhẫn nại của con người là có giới hạn, lúc cần ra tay thì nên ra tay, nếu không sẽ rơi vào chủ nghĩa hư vô, bị người ta đánh.
Trần Kế Nho 陈继儒 (1558 – 1639):
văn học gia, thư hoạ gia đời Minh, tự Trọng Thuần 仲醇,
hiệu Mi Công 眉公, người Hoa Đình 华亭
Tùng Giang 松江 (nay là Tùng Giang Thượng Hải).
Trần Kế Nho lúc nhỏ đã thông
minh, ông học rộng biết nhiều, giỏi cả thơ lẫn văn, về thư pháp theo Tô Thức 苏轼, Mễ Phế 米芾 nổi tiếng một thời.
Khoảng những năm hai mươi mấy tuổi, ông tuyệt ý với khoa cử, ẩn cư tại Tiểu Côn
sơn 小昆山, sau cất nhà tại Đông Xà 东佘
suốt ngày đóng cửa viết sách. Triều đình nhiều lần cho mời nhưng ông đều lấy cớ
bệnh tật từ chối.
Trần Kế Nho cả một đời đọc rất
nhiều, trứ thuật cũng đồ sộ phong phú. Tác phẩm của ông có Trần Mi Công toàn tập 陈眉公全集 truyền đời.
Nguồn http://www.360doc.com/content
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/12/2024
Nguyên tác
NHỤC MẠ DỮ TIỆN
NGHI
辱骂与便宜
Trong quyển
TIỂU SONG U KÍ
小窗幽记
Tác giả: Trần Kế Nho 陈继儒
Chú dịch: Lôi Phương 雷芳
Sùng Văn thư cục, 2007.