隔溪梅令
瘦枝淺水影浮沉
月溪臨
遠近隨風香動
夜來侵
鳥啼更轉深
與松添竹識知音
總堅心
有節長青斗雪
得歌吟
作詩詞古今
CÁCH
KHÊ MAI LỆNH
Sấu chi thiển thuỷ
ảnh phù trầm
Nguyệt khê lâm
Viễn cận tuỳ phong
hương động
Dạ lai xâm
Điểu đề canh chuyển thâm
Dữ tùng thiêm trúc
thức tri âm
Tổng kiên tâm
Hữu tiết trường
thanh đấu tuyết
Đắc ca ngâm
Tác thi từ cổ câm
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 12/5/2024
Hữu
tiết 有節, trường
thanh 長青, đấu
tuyết 斗雪: chỉ
trúc, tùng và mai.
Hữu tiết 有節: Tức trúc, “Sinh nhi hữu tiết” 生而有節(sinh ra đã có khí tiết). Người xưa ca ngợi trúc có
khí tiết và có các phẩm chất như chính trực, chất phát, kiên nhẫn.
Ở bài “Trúc thạch” 竹石, Trịnh Nhiếp - một trong “Dương Châu bát quái”揚州八怪, viết rằng:
Giảo định thanh sơn bất phóng tông
Lập căn nguyên tại phá nham trung
Thiên ma vạn kích hoàn kiên kính
Nhậm nhĩ đông tây nam bắc phong
咬定青山不放鬆
立根原在破岩中
千磨萬擊還堅勁
任爾東西南北風
(Bám chặt vào núi xanh không
buông lơi
Rễ trúc cắm sâu nơi kẽ đá
Trải qua trăm ngàn vùi dập mà
trúc vẫn cứ kiên cường
Mặc kệ cho gió đông gió tây hay
gió nam gió bắc)
Trường
thanh 長青:
Tức tùng, “Vạn cổ trường thanh” 萬古長青. Trong bài “Thụ chi ca” 树之歌 trong giáo trình Ngữ văn bậc Tiểu học Trung Quốc, có câu:
松柏四季披綠装
Tùng bách tứ quý phi lục trang
(Cây tùng cây bách bốn mùa luôn
khoác chiếc áo xanh)
Đấu
tuyết 斗雪:
Tức mai, “Lăng sương đấu tuyết” 凌霜斗雪. Hoa mai trong giá rét luôn nở hoa, không tranh diễm với
trăm hoa, không tranh hương với các loài hoa thơm, chỉ đấu cùng sương tuyết.
Vương
An Thạch 王安石đời
Tống có bài “Mai hoa” 梅花:
墙角数枝梅
淩寒独自开
遙知不是雪
为有暗香来
Tường giác sổ chi mai
Lăng hàn độc tự khai
Dao tri bất thị tuyết
Vi hữu ám hương lai
(Mấy cành mai nơi góc tường
Trong giá rét riêng mình tự nở
Nhìn ra xa thấy trắng biết không
phải là tuyết mà là hoa mai
Bởi có mùi hương ngầm bay đến)
Tùng, trúc, mai được cho là “Tuế hàn
tam hữu” 岁寒三友 ba
người bạn trong mùa đông giá rét,
Trong “Ngư tiều nhàn thoại” 渔樵闲话hồi thứ 4 không rõ tác giả có đoạn:
那松柏翠竹皆比岁寒君子. 到深秋之后, 百花皆谢, 惟有松竹梅花, 岁寒三友.
Na tùng bách thuý
trúc, giai tỉ tuế hàn quân tử. Đáo thâm thu chi hậu, bách hoa giai tạ, duy hữu
tùng, trúc, mai hoa, tuế hàn tam hữu.
(Tùng, bách và thuý trúc, đều được ví
là quân tử trong mùa đông. Lúc cuối thu, trăm hoa đều héo rụng, duy chỉ còn
tùng, trúc, mai là ba người bạn trong mùa đông giá rét.)
(“Thành ngữ đại từ điển” 成语大词典. Bắc Kinh: Thương vụ ấn thư quán Quốc tề hữu hạn
công ti, 2004)