清平樂
高高翠竹
長茂年年綠
氣節虛心常郁郁
傲雨凌霜不俗
庭前舍後青青
春秋冬夏相盈
一日無君不可
王蘇與鄭齊名
THANH BÌNH NHẠC
Cao cao thuý trúc
Trường mậu niên
niên lục
Khí tiết hư tâm
thường úc úc
Ngạo vũ lăng sương
bất tục
Đình tiền xá hậu
thanh thanh
Xuân thu đông hạ
tương doanh
Nhất nhật vô quân
bất khả
Vương Tô dữ Trịnh tề danh
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 25/5/2023
Nhất nhật vô quân bất khả 一日無君不可: Mượn từ câu chuyện “Tử Du ái trúc” 子猷愛竹 (Tử Du yêu trúc).
Vương Tô dữ Trịnh 王蘇與鄭: Tức Vương Huy Chi, Tô Thức và Trịnh Nhiếp.
Vương Huy Chi 王徽之 (năm 338 – năm 386): Tự Tử Du 子猷, người Lâm Nghi 臨沂 Lang Da 琅琊 (nay thuộc thành phố Lâm Nghi 臨沂 tỉnh Sơn Đông 山東), danh sĩ thời Đông Tấn. Ông là thư pháp gia, con thứ 5 của Thư Thánh Vương Hi Chi 王羲之.
Trong Thế thuyết tân ngữ 世說新語có chép câu chuyện “Tử
Du ái trúc” 子猷愛竹 (Tử Du yêu trúc):
王子猷 尝暂寄人空宅住, 便令种竹. 或问: “暂住何烦尔?”王啸咏良久, 直指竹曰: “何可一日无此君?”
Vương Tử Du thường tạm
kí nhân không trạch trú, tiện lệnh chủng trúc. Hoặc vấn: “Tạm trú hà phiền
nhĩ?” Vương khiếu vịnh lương cửu, trực chỉ trúc
viết: “Hà khả nhất nhật vô thử quân?”
(Vương Tử Du từng ở nhờ gian nhà trống của một người khác, vừa bước vào đã sai trồng trúc. Có người hỏi rằng: “Ở tạm mà sao lại phiền phức như vậy?” Vương Tử Du ngâm vịnh hồi lâu sau đó chỉ vào cây trúc nói rằng: “Làm sao có thể một ngày mà không có anh này được?”)
Tô Thức 蘇軾 (năm 1037 – năm 1101): Tự Tử Chiêm 子瞻, một tự khác là Hoà Trọng 和仲, hiệu Đông Pha cư sĩ 東坡居士, Thiết Quan Đạo Nhân thiết鐵冠道人. Ông là Văn học gia, chính trị gia, nghệ thuật gia thời Bắc Tống. Ở bài “Ư Tiềm tăng Lục Quân hiên”於潜僧绿筠轩 Tô Thức viết rằng:
宁可食无肉,
不可居无竹
无肉令人瘦, 无竹令人俗
人瘦尚可肥, 士俗不可医
傍人笑此言,
似高还似痴
若对此君仍大嚼, 世间那有扬州鹤?
Ninh khả thực vô nhục, bất khả cư vô trúc
Vô nhục linh nhân sấu, vô trúc linh nhân tục
Nhân sấu thượng khả phì, sĩ tục bất khả y
Bàng nhân tiếu thử ngôn, tự cao hoàn tự si
Nhược đối thử quân nhưng đại tước, thế gian na hữu Dương Châu hạc
(Thà ăn cơm không có thịt chứ không thể ở mà không có trúc
Không có thịt làm cho người hoá gầy, không có trúc khiến cho người hoá tục
Người gầy thì có thể mập lại, chứ kẻ sĩ đã tục rồi thì không thể chữa trị được
Tục sĩ cười những lời này, phải là như thanh cao mà cũng là như si ngốc
Nếu đối diện với trúc mà lòng vẫn luôn ham món ngon, thì trên thế gian này làm gì có người cưỡi hạc đi đến Dương Châu)
Trịnh Nhiếp 鄭燮 (năm 1693 – năm 1765): Tự Khắc Nhu 克柔, hiệu Bản Kiều 板橋, người Hưng Hoá 興化 Giang Tô 江蘇, đậu Tiến sĩ thời Càn Long 乾隆. Ông là thư hoạ gia nổi tiếng, rất sở trường vẽ trúc, cũng là một trong “Dương Châu bát quái” 揚州八怪. Ở bài “Trúc thạch” 竹石, Trịnh Nhiếp viết rằng:
Giảo định thanh sơn bất phóng tông
Lập căn nguyên tại phá nham trung
Thiên ma vạn kích hoàn kiên kính
Nhậm nhĩ đông tây nam bắc phong
咬定青山不放鬆
立根原在破岩中
千磨萬擊還堅勁
任爾東西南北風
(Bám chặt vào núi xanh không
buông lơi
Rễ trúc cắm sâu nơi kẽ đá
Trải qua trăm ngàn vùi dập mà
trúc vẫn cứ kiên cường
Mặc kệ cho gió đông gió tây hay gió nam gió bắc)