LƯƠNG NHÂN NHỊ THẬP NGÔ MÔN HÀO (18)
良人二十吳門豪
Chồng thiếp tuổi hai mươi vốn người hào
hiệp
Lương nhân 良人: Thời cổ, vợ chồng xưng hô qua lại là “lương nhân”, về
sau dùng cho vợ xưng hô chồng.
Trong Thi – Tần phong – Tiểu nhung 诗 - 秦风 - 小戎có câu:
Yêm yêm lương nhân
Trật trật đức âm
厌厌良人
秩秩德音
(Phu quân an tĩnh nhu hoà
Có thanh danh lễ tiết)
Và
trong Tí dạ Ngô ca 子夜吴歌 bài thứ 3 của Lí Bạch 李白thời
Đường có câu:
Hà nhật bình Hồ lỗ
Lương nhân bãi viễn chinh
何日平胡虏
良人罢远征
(Ngày nào dẹp yên được giặc Hồ
Phu quân sẽ không còn đi chinh chiến)
Ngô môn hào 吳門豪: Tức hiệp sĩ Chuyên
Yên
Trúc trung trí diên ngư ẩn đao
Cảm quân ân trọng hứa quân mệnh
Thái sơn nhất trịch khinh hồng mao
燕南壮士吴门豪
筑中置铅鱼隐刀
感君恩重许君命
泰山一掷轻鸿毛
(Cao Tiệm Li hiệp sĩ nước Yên thời Chiến Quốc
và Chuyên
Một người bỏ chì vào ống trúc để
thích sát Tần Thuỷ Hoàng, một người giấu dao vào bụng cá để thích sát Ngô Vương
Liêu
Vì ân
tình sâu nặng của họ mà dùng sinh mệnh của mình để báo đáp
Sinh mệnh đó vốn nặng như núi Thái mà có lúc cũng xem nhẹ như lông hồng chẳng tiếc)
Trong Sử kí – Thích khách liệt truyện 史记 - 刺客列传 có
chép về Cao Tiệm Li:
Tần Thuỷ Hoàng 秦始皇 tiếc tài gõ trúc 筑 (một loại nhạc khí – ND) của Cao Tiệm Li 高渐离nên tha tội chết, chỉ làm mù mắt. Sai ông gõ trúc, chưa lúc nào là không khen hay. Dần dà Cao Tiệm Li tiếp cận Tần Thuỷ Hoàng, bèn lấy chì đổ vào ống trúc, khi lại vào cung gõ trúc, lúc đến gần, giơ trúc đánh Tần Thuỷ Hoàng nhưng không trúng. Thế là Tần Thuỷ Hoàng bèn giết Cao Tiệm Li, suốt đời không thân cận người của nước chư hầu nữa.
Cũng
trong Sử kí – Thích khách liệt truyện 史记 - 刺客列传 có chép về Chuyên
Chư:
Chuyên Chư 专诸 người ấp Đường
堂 nước Ngô 吴. .....
Tháng Tư ngày Bính Tí, công tử Quang 光 cho giáp sĩ mai phục trong hầm nhà, chuẩn
bị tiệc rượu mời Ngô Vương Liêu 吴王僚. Ngô Vương
Liêu sai lính dàn hàng từ cung đến nhà công tử Quang, bọn tả hữu nơi cổng, cửa,
bậc thềm đều là thân thích của Ngô Vương Liêu, lính đứng hầu đều cầm kiếm dài.
Rượu đã ngà say, công tử Quang vờ đau chân vào trong hầm nhà bảo Chuyên Chư 专诸 giấu dao chuỷ thủ vào bụng cá đã rán rồi
bưng lên. Lúc đến trước mặt Vương, Chuyên Chư tách bụng cá lấy dao chuỷ thủ đâm
Ngô Vương Liêu, Ngô Vương Liêu chết ngay. Bọn tả hữu giết chết Chuyên Chư, vệ
sĩ của Ngô Vương Liêu rối loạn. Công tử Quang sai binh sĩ mai phục đánh tuỳ
tùng của Ngô Vương Liêu, giết chết toàn bộ, rồi tự lập làm Vương, đó chính là
Ngô Vương Hạp Lư 阖闾. Hạp Lư
phong con của Chuyên Chư làm Thượng khanh.
https://baike.baidu.com/item/%E5%88%BA%E5%AE%A2%E5%88%97%E4%BC%A0/3231
Tác giả Đặng Trần Côn mượn cụm
từ “Ngô môn hào” để ví người hào hiệp trọng nghĩa, không phải thực chỉ Chuyên
Chư.
Câu 18 này, bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của
Đoàn Thị Điểm là:
Chàng tuổi trẻ vốn dòng hào kiệt (17)
Huỳnh Chương Hưng
Quy
Nhơn 02/6/2021