Dịch thuật: Cửu trùng án kiếm khởi đương tịch (6) (Đặng Trần Côn: Chinh phụ ngâm)

 

CỬU TRÙNG ÁN KIẾM KHỞI ĐƯƠNG TỊCH (6)

九重按劍起當席

Hoàng đế cầm kiếm vỗ án đứng lên

          Cửu trùng 九重: Chín tầng trời. “Cửu” ở đây là hư số, là quý số, trong văn hoá truyền thống Trung Quốc biểu thị số lượng cực nhiều, cũng ví địa vị chí cao, cho nên mang ý nghĩa “cực hạn”.

          Trong Sở từ - Thiên vấn 楚辞 - 天问có câu:

Viên tắc cửu trùng

Thục doanh đạc chi

则九重

孰营度之

(Thể chế của trời có chín tầng

Ai đã từng đi vòng quanh đo đạc)

          Và trong Hán thư 汉书 – quyển 22 – Lễ nhạc chí 礼乐志 có câu:

Cửu trùng khai

九重开

          Nhan Sư Cổ 颜师古đời Đường chú rằng:

Thiên hữu cửu trùng

天有九重

(Trời có chín tầng)

Cũng nói là “cửu thiên” 九天, “cửu tiêu” 九霄.

          Từ đó, “cửu trùng” phiếm chỉ: Thiên, cung môn, cung cấm, triều đình, đế vương, hoàng vị  ...

https://baike.baidu.com/item/%E4%B9%9D%E9%9C%84/6295240

Cửu trùng ở câu 6 này chỉ hoàng đế. Điển cũng xuất từ câu 3 trong bài Tái hạ khúc 塞下曲 (bài 6) của Lí Bạch 李白:

Phong hoả động sa mạc

Liên chiếu Cam Tuyền vân

Hán hoàng án kiếm khởi

Hoàn triệu Lí Tướng quân

...........

烽火动沙漠

连照甘泉

汉皇按剑起

还召李将军

...............

(Ngọn lửa báo hiệu chiến tranh rực cháy nơi sa mạc

Chiếu đến tận tầng mây ở cung Cam Tuyền

Hoàng đế triều Hán cầm kiếm vỗ án đứng lên

Cho triệu Tướng quân Lí Quảng đến)

.............

http://www.exam58.com/lbds/5499.html

Câu 6 này, bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của Đoàn Thị Điểm là:

Chín lần gươm báu chống tay (7)

                                                                               Huỳnh Chương Hưng

                                                                               Quy Nhơn 21/5/2021

Previous Post Next Post