CỎ LAN MẶT ĐẤT RÊU PHONG DẤU GIÀY (2750)
Trường Can
hành 长干行 là tác phẩm tự sự ái tình gồm 2
bài của Lí Bạch 李白. Lí Bạch dùng thủ pháp tự thuật, thuật lại lời của
thiếu phụ có chồng là thương nhân đi xa. Bài thơ phản ánh tình cảm của người vợ
từ các mặt của cuộc sống qua từng giai đoạn, triển hiện một bức tranh sinh động,
tạo ra được hình tượng nghệ thuật người vợ nhớ chồng, truy cầu một cuộc sống lí
tưởng. Ở bài thứ nhất có đoạn:
Môn tiền trì hành tích
Nhất nhất sinh lục đài
Đài thâm bất năng tảo
Lạc diệp thu phong tảo
门前迟行迹
一一生绿苔
苔深不能扫
落叶秋风早
(Trước cửa là dấu chân
của chàng chần chừ khi ra đi
Những dấu chân này dần
dần đã bị rêu xanh phủ kín
Rêu mọc dày không thể
quét
Lá cây rụng trong gió
thu đến sớm)
Xập xè, én liệng lầu không
Cỏ lan mặt đất, rêu phong dấu giày
(“Truyện
Kiều” 2749 – 2750)
Rêu phong dấu giày: Dấu giày đã bị rêu phủ kín tựa hồ như gói dấu giày
mà không làm mất đi.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)
Xét: Theo ý riêng, khi viết câu 2750, có lẽ Nguyễn Du đã liên tưởng đến đoạn
này.
Bản “Kim Vân Kiều”
(Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, câu 2749 là:
Xập XOÈ én liệng RƯỜNG không
Bản “Tư liệu Truyện Kiều - Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn
phiên Nôm, câu 2749:
Xập xè én LẠNH lầu không
(Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 13/4/2021