DẪU LÌA NGÓ
Ý, CÒN VƯƠNG TƠ LÒNG (2242)
Mạnh
Giao 孟郊 thời Đường trong bài Khứ phụ 去妇, có đoạn viết rằng:
Quân tâm hạp trung kính
Nhất phá bất phục toàn
Thiếp tâm ngẫu trung ti
Tuy đoạn do khiên liên
............
君心匣中镜
一破不复全
妾心藕中丝
虽断犹牵连
(Lòng chàng như kính trong hộp
Một khi đã vỡ thì không thể nguyên vẹn trở lại
Lòng thiếp như tơ trong ngó sen
Tuy ngó sen gãy
nhưng tơ hãy còn vương)
........
http://jidajia.com/shipin169922
Vương Toại 王璲 đời Minh trong bài Dao
cầm oán 瑶琴怨 cũng có câu:
Đa tình mạc học
trạch trung lan
Hữu hận mạc
vi giang thượng liên
Lan tâm thủ tử
tâm bất cải
Liên căn chiết
đoạn ti do khiên
........
多情莫学泽中兰
有恨莫为江上莲
兰心守死心不改
莲根折断丝犹牵
(Đa tình chớ có học theo lan trong đầm
Có hận chớ làm sen trên sông
Lan dù đến chết lòng vẫn không thay đổi
Rễ sen đứt đoạn mà tơ hãy còn vương)
.........
http://www.ftjgey.cn/shiwen/140679.html
Thành ngữ “Ngẫu đoạn ti liên” 藕断丝连 ngó sen tuy đã gãy nhưng tơ hãy còn vương. Ví mối
quan hệ về bề ngoài tuy đã dứt nhưng trên thực tế hãy còn vương vấn.
Tiếc thay chút nghĩa cũ càng
Dẫu lìa ngó ý, còn vương tơ lòng
(“Truyện Kiều” 2241 – 2242)
Ngó: Củ sen, dù bẻ củ sen làm hai khúc, những dây tơ của
nó vẫn dính nhau.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội,
Hà Nội – 1989)
Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích,
ghi rằng:
Vương Toại dao cầm oán thi: Lan tâm thủ tử
tâm bất cải, liên căn chiết đoạn ti do khiên. Hựu cổ thi: Bất đoạn tình ti giai
liễu nhứ.
王璲瑤琴怨詩: 蘭心守死心不改蓮根折斷絲猶牽又古詩不斷情絲偕柳絮
(Thơ
dao cầm oán của ông Vương Toại: Lòng như cây lan dẫu chết chẳng đổi, như sen đứt
rễ tơ còn vướng. Lại Thơ cổ: Tơ tình chẳng đứt như bông liễu)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960)
Xét: Theo ý riêng, câu 2242 này, Nguyễn Du đã liên tưởng đến thành ngữ “Ngẫu đoạn ti liên”.
Trong “Tư liệu Truyện Kiều - Bản
Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm, câu 2242 là:
Dẫu lìa TƠ CHỈ còn vương tơ lòng
(Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)
Huỳnh Chương Hưng
Quy
Nhơn 13/01/2021