Dịch thuật: Lênh đênh đâu nữa cũng là lênh đênh (2020) ("Truyện Kiều")

 LÊNH ĐÊNH ĐÂU NỮA CŨNG LÀ LÊNH ĐÊNH (2020)

          Văn Thiên Tường 文天祥 là chính trị gia, thi nhân, nhân vật kháng Nguyên và cũng là anh hùng dân tộc cuối thời Nam Tống. Ông có để lại bài thơ Quá Linh Đinh Dương 过零丁洋 rất nổi tiếng:

Tân khổ tao phùng khởi nhất kinh

Can qua liêu lạc tứ chu tinh

Sơn hà phá toái phong phiêu nhứ

Thân thế phù trầm vũ đả bình

Hoàng Khủng than đầu thuyết hoàng khủng

Linh Đinh dương lí thán linh đinh

Nhân sinh tự cổ thuỳ vô tử

Lưu thủ đan tâm chiếu hãn thanh

辛苦遭逢起一经

干戈寥落四周星

山河破碎风飘絮

身世浮沉雨打萍

惶恐滩头说惶恐

零丁洋里叹零丁

人生自古谁无死

留取丹心照汗青

(Từ lúc dấn thân vào con đường làm quan, bắt đầu nếm mùi gian khổ

 Chiến tranh đến nay ngừng đã bốn năm rồi

Núi sông bị tàn phá, nát như bông liễu bay trong gió

Thân thế nổi chìm như mưa đánh dạt cánh bèo

Nơi ghềnh Hoàng Khủng đến nay hãy còn kinh sợ

Qua biển Linh Đinh thương cho thân cô khổ lênh đênh

Đời người xưa nay ai mà không chết

Chỉ cần lưu tấm lòng son trong sử sách)

http://www.exam58.com/gssbs/473.html

Phận bèo, bao quản nước sa

Lênh đênh đâu nữa cũng là lênh đênh

(“Truyện Kiều” 2019 – 2020)

Chân trời mặt bể lênh đênh

Nắm xương biết gửi tử sinh chốn nào?

(“Truyện Kiều” 2607 – 2608) 

Lênh đênh: Chỉ việc trôi trên mặt nước, phiêu giạt. Đênh Khơme là đuổi, đánh.

(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)

Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, ghi rằng:

          Văn thiên Tường thi: Linh đinh dương lí thán lênh đênh.

          文天祥詩: 零仃洋里嘆零仃

          (Thơ ông Văn thiên Tường: Lênh đênh trong bể một mình xót than cái kiếp một mình lênh đênh)

(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960) 

Xét: Từ 零丁 (linh đinh) cũng được viết là 伶仃, chỉ tình trạng cô độc không nơi nương tựa, thường nói là “cô khổ linh đinh” 孤苦零丁.

Trong “Đại Nam quốc âm tự vị” của Huình Tịnh Paulus Của ghi rằng:

          “Linh đinh hoặc lênh đênh. Trôi nổi dật giờ, không chắc về đâu, ở đâu.”

Trong “Từ điển Tiếng việt” của Viện Ngôn ngữ học ghi rằng:

 “Trôi nổi nay đây mai đó, không có hướng nhất định”

Theo ý riêng, “lênh đênh” với ý nghĩa là “trôi nổi nay đây mai đó, không có hướng nhất định” là từ “linh đinh” 零丁伶仃 này mà ra.

                                                                 Huỳnh Chương Hưng

                                                                 Quy Nhơn 06/11/2020



Previous Post Next Post