BẢY BƯỚC THÀNH THƠ
Tào Thực 曹植 tự Tử Kiến 子建, người huyện Tiều 谯 nước Bái 沛 (nay là thành phố Bạc Châu 亳州 tỉnh An Huy 安徽), con của Tào Tháo 曹操. Tào Thực là
văn học gia nổi tiếng của Nguỵ Tấn thời Tam Quốc, nhân vật đại biểu kiệt xuất của
văn học Kiến An 建安. Tác phẩm đại
biểu của Tào Thực có Lạc thần phú 洛神赋, Bạch mã
thiên 白马篇, Thất ai thi 七哀诗 ... Do bởi Tào Thực có thành tựu cao về
phương diện văn học, người đời sau đã gọi Tào Thực曹植 cùng Tào Tháo曹操, Tào Phi 曹丕 là “Tam Tào” 三曹.
Sau khi
Tào Tháo mất, con là Tào Phi kế thừa vương vị. Tào Phi ghen ghét Tào Thực là em
ruột của mình, nhân vì lúc Tào Tháo sinh tiền từng có ý định truyền ngôi vị cho
Tào Thực, mà tài năng văn học cùng danh khí của Tào Thực lại nổi trội hơn Tào
Phi. Thế là Tào Phi tìm cớ bắt Tào Thực để xử tội.
Một
ngày nọ, Tào Phi sai người đưa Tào Thực lên đại điện. Tào Phi bảo rằng:
- Lúc phụ thân qua đời, ngươi lại dám không đến
thọ tang, cả gan làm bậy, nhục mạ triều đình. Mấy tội trạng đó chưa đủ để phán
xử ngươi tội chết sao? Ngươi nói phải làm sao đây?
Tào Thực
tấm lòng ngay thẳng trong sáng, nếu không nhờ mẫu thân van xin thì nhất định chết
chắc. Tào Thực im lặng không lên tiếng. Tào Phi lại nói:
- Phụ thân sinh tiền luôn khoe ngươi tài năng
mẫn tiệp, có thể xuất khẩu thành chương. Thậm chí có một thời gian định muốn lập
ngươi làm người thừa kế. Ta muốn xem tài năng xuất khẩu thành chương của ngươi
thử.
Tào Phi
nghĩ qua một lúc rồi nói:
- Như thế này đây. Từ chỗ của ngươi bước đến bức
tường gần 7 bước. Nếu ngươi trong 7 bước đó ngâm được một bài thơ, thì có thể
miễn tội chết cho.
Tào Thực
rất tự tin đối với việc làm thơ của mình, biết đó là chiêu thuật bức hại mình của
Tào Phi, liền hỏi:
- Thơ lấy đề tài nào đây?
Tào Phi
nói:
- Ta và ngươi chẳng phải là anh em sao? lấy
“huynh đệ” làm đề, nhưng trong thơ không được dùng hai chữ “huynh đệ”.
Tào Thực
biết rõ tâm địa cay độc của người anh, trong vòng 7 bước có thể theo yêu cầu mà
làm thơ liên quan đến việc sinh tử. Tào Thực vừa suy nghĩ vừa bước đi, một bước,
hai bước, ba bước, bốn bước, thời gian đã qua hơn một nửa. Tào Thực vẫn chưa có
được câu nào. Mọi người trên điện đều căng thẳng. Lúc bước đến bước thứ năm,
lúc này Tào Thực mới ngâm rằng:
Chử đậu nhiên đậu ki
煮豆燃豆萁
(Nấu đậu lấy củi đậu đun)
Mọi người lúc này mới thở phào. Tiếp đó Tào Thực ngâm:
Đậu tại phủ trung khấp
Bổn thị đồng căn sinh
Tương tiên hà thái cấp
豆在釜中泣
本是同根生
相煎何太急
(Đậu ở trong nồi khóc
Vốn cùng một gốc sinh ra
Nấu đậu sao mà gấp)
Bài thơ
dùng hình tượng củi đậu nấu hạt đậu ví sự thực Tào Phi bức hại anh em của mình,
đồng thời uyển chuyển khuyên Tào Phi dừng lại.
Tào Phi
nghe qua than dài, cảm thấy mình đối với em quá tàn ác, trong lòng có chút xấu
hổ, thế là miễn cho Tào Thực tội chết.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 10/7/2020
Nguyên tác Trung văn
THẤT BỘ THÀNH THI
七步成诗
Trong quyển
TRUNG QUỐC LỊCH SỬ CỐ SỰ (tập 3)
中国历史故事
Biên soạn: Sơ Dương Tả Tả 初阳姐姐
Trường Xuân: Cát Lâm văn sử xuất bản xã, 2015
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật