Dịch thuật: Vẻ chi một đoá yêu đào (503) ("Truyện Kiều")

VẺ CHI MỘT ĐOÁ YÊU ĐÀO  (503)

Bài “Đào yêu” 桃夭 ở phần “Chu Nam” trong “Kinh Thi” có 3 chương, mỗi chương 4 câu và mỗi chương đều mở đầu bằng câu “Đào chi yêu yêu”.

Chương 1

Đào chi yêu yêu

Chước chước kì hoa

Chi tử vu quy

Nghi kì thất gia.

....................

桃之夭夭

灼灼其華

之子于歸

宜其室家

Cây đào tơ xinh tươi

Hoa nhiều rậm

Nàng ấy đi lấy chồng

Thì ắt thuận hoà êm ấm cảnh gia đình

...........................

Chú:

Yêu yêu: dáng non tơ tươi tốt

(Theo Tạ Quang Phát “Kinh Thi”, tập 1)

Vẻ chi một đoá yêu đào

Vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh?

(“Truyện Kiều” 503 – 504)

Yêu đào: Kinh Thi “Đào chi yêu yêu” nghĩa là cây đào mơn mởn, chỉ người con gái đến tuổi lấy chồng. Nguyễn Du chuyển thành hình ảnh hoa đào mới nở.

Lỡ chân đã trót vào đây

Khoá buồng xuân để đợi ngày đào non

(“Truyện Kiều” 1009 – 1010)

Quả mai ba bảy đương vừa

Đào non sớm liệu xe tơ kịp thì

(“Truyện Kiều” 3075 – 3076)

Đào non: xem Yêu đào: Td: Khoá buồng xuân để đợi ngày đào non.

Đây chỉ chuyện lấy chồng, do bài thơ “Đào chi yêu yêu”, nghĩa là cây đào mơn mởn trong Kinh Thi nói về người con gái lấy được chồng đẹp đôi.

(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)

Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, ở câu 3076 chú rằng:

          Đào yêu ngôn nghi kỳ gia nhân

          桃夭言宜其家人

          (Thơ Đào yêu (đào non): nên gả về nhà người ta.

Xét: - Bản Duy Minh Thị 1872 do GS Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm,

câu 503 là: VĨ chi một đoá yêu đào

          câu 3075 là: Quả mai ba bảy KHI vừa

                                               (Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)

                                                              Huỳnh Chương Hưng

                                                              Quy Nhơn 12/4/2020