XUÂN XANH XẤP
XỈ TỚI TUẦN CẬP KÊ (36)
Kê 笄 là vật
trang sức dùng để cài tóc, giữ búi tóc cho chặt. “Cập kê” 及笄còn được gọi là “kí kê” 既笄.
Theo cỗ lễ, con gái ngày xưa đến 15 tuổi thì vấn tóc lên, làm lễ cài kê, dùng
cây kê để cài tóc, mang ý nghĩa đã đến tuổi có thể đính hôn.
Trong Lễ kí – Nội tắc 禮記 - 內則 có
ghi:
“Nữ tử ..... thập hữu ngũ nhi kê, nhị thập
nhi giá, hữu cố, nhị thập tam niên nhi giá....”
女子 ..... 十有五而笄, 二十而嫁, 有故, 二十三年而嫁
(Con
gái ..... 15 tuổi cử hành lễ cài kê, bắt
đầu có thể đính hôn, 20 tuổi xuất giá, nếu nhà có xảy ra sự cố như cha mẹ qua đời,
thì đợi mãn tang, 23 tuổi xuất giá ....)
(“Lễ kí dịch giải” 禮記譯解 ,
Vương Văn Cẩm 王文錦dịch giải. Bắc Kinh: Trung Hoa thư cục, 2007)
Phong lưu rất
mực hồng quần
Xuân xanh xấp
xỉ tới tuần cập kê
(“Truyện Kiều”, 35 – 36)
Cập kê: Theo “Kinh Lễ” con gái 15 tuổi thì cài trâm (kê) để
tỏ là đến tuổi lấy chồng.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội,
Hà Nội – 1989)
Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích,
ghi rằng:
Lễ Khúc lễ: Nữ tử thập ngũ tuế kê nhi tự.
禮曲禮: 女子十五歲笄而字
(Thiên
Khúc lễ kinh Lễ: con gái 15 tuổi cài trâm đặt tên chữ)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới,
1960)
Xét: Theo “Tư liệu Truyện Kiều - Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn
phiên Nôm, thì câu 36 này là:
Xuân xanh xấp xỉ LÊN tuần cập kê
(Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)
Huỳnh
Chương Hưng
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật