SINH
TỬ TỒN VONG
生死存亡
Giải
thích:
chỉ sinh tồn hoặc tử vong. Hình dung tình thế nguy cấp, đến bước ngoặt cuối
cùng.
Xuất xứ: Xuân Thu . Tả Khâu Minh 左丘明: Tả truyện – Định Công thập ngũ niên 左传 - 定公十五年.
Thời Xuân Thu, có một năm Chu Ẩn Công 邾隐公 triều
kiến quốc quân nước Lỗ là Lỗ Định Công 鲁定公.
Lỗ Định Công cử hành nghi thức tiếp đón long trọng. Học trò Khổng Tử 孔子là Tử Cống 子贡rất nổi tiếng, cũng được tham dự buổi lễ. Nghi thức
tiếp đón bắt đầu, Chu Ẩn Công tay bưng ngọc khí nâng cao, mặt ngẩng lên, thái độ
rất kiêu ngạo. Lỗ Định Công tiếp nhận ngọc khí, đầu cúi xuống, hai mắt đờ đẫn,
dáng vẻ ủ rũ. Mọi người nhìn thấy thần thái của hai vị quốc quân như thế đều lấy
làm kinh ngạc.
Lúc bấy giờ Tử Cống nói với các quan đại
phu rằng:
- Chư
hầu tương kiến, tay bưng ngọc khí, đó là lễ tiết đã bắt đầu thi hành từ triều
Chu. Lễ là chủ thể của sinh tử tồn vong, nhất cử nhất động của người phải phù hợp
với quy định của lễ. Nay hai vị chư hầu hội kiến, đều vi phạm lễ nghi, hành vi
của Chu Ẩn Công thì ngạo mạn, ngọc ông
ta nâng quá cao; hành vi của Lỗ Định Công thì suy yếu, tay ông ta tiếp nhận ngọc
lại quá thấp. Kiêu ngạo dẫn đến động loạn, suy yếu biểu thị bệnh tật. Tôi thấy
hai vị quốc quân có lẽ sắp mất. Trước mắt đang là tháng Giêng, đầu năm chư hầu
triều kiến lẫn nhau, mà đều không nghĩ đến lễ nghi đã quy định, điều này nói rõ
trong lòng họ sớm đã không có lễ. Tương kiến không hợp lễ, làm sao có thể trường
cửu? Lỗ Định Công là chủ nhân, e là mất trước!
Đối với những lời của Tử Cống, các
quan đại phu cảm thấy rất lạ, nhưng lại không dám tin, họ bèn lần lượt rời khỏi.
Mấy tháng sau, khi vừa mới vào hạ, quả
nhiên Lỗ Định Công bệnh và qua đời. Do bởi Lỗ Định Công mang bệnh, thân thể
suy nhược, sau khi vào hạ bệnh tình càng nặng thêm nên mất, vừa khéo lại trúng
với những lời của Tử Cống.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 05/12/2018
Nguyên tác Trung văn
NHẤT PHẠN THIÊN KIM
一饭千金
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật