Dịch thuật: An Lộc Sơn kì nhân kì sự

AN LỘC SƠN KÌ NHÂN KÌ SỰ

          An Lộc Sơn安禄山 là người Liễu Thành 柳城Doanh Thành 营城 (nay là phía nam huyện Triều Dương 朝阳 Liêu Ninh 辽宁). Lúc phụ thân qua đời, An Lộc Sơn hãy còn rất nhỏ, mẫu thân ông cải giá với An Diên Yển 安延偃 – anh của tướng quân Đột Quyết An Ba Chí 安波至. Chẳng bao lâu ông rời bỏ bộ lạc Đột Quyết, cùng với bạn bè sống một cuộc sống phiêu bạt. An Lộc Sơn chưa từng đọc qua sách vở, không biết chữ Hán, nhưng lại biết nói 6 thứ tiếng dân tộc thiểu số. An Lộc Sơn dáng người to mập, da trắng, kiêu dũng thiện chiến lại rất lanh lợi, Thứ sử U Châu Trương Thủ Khuê 张守硅rất coi trọng An Lộc Sơn, nhận làm nghĩa tử, đề bạt làm thiên tướng 偏将.

          An Lộc Sơn “bề ngoài như khờ khạo nhưng bên trong rất giảo hoạt”, thường mời người Khất Đan dùng cơm, trong rượu có bỏ “mê hồn dược”, đợi người Khất Đan say ngủ ra tay giết, chôn nơi hố đã chuẩn  bị sẵn, dựa vào cách đó mà An Lộc Sơn đã tiêu diệt mấy chục thủ lĩnh Khất Đan.

          Khi An Lộc Sơn có cơ hội gặp Đường Huyền Tông 唐玄宗, đã tìm đủ mọi cách để biểu hiện lòng trung thành của mình. An Lộc Sơn nói với Đường Huyền Tông rằng:

- Có một năm tại quê nhà xuất hiện tai hoạ côn trùng, thần đã thắp hương cầu khấn trời cao, nếu thần tâm thuật bất chính, đối với hoàng thượng không trung, thì xin để cho côn trùng ăn lấy tim của thần; nếu thần chẳng hai lòng thì xin côn trùng biến mất. Vừa dứt lời, từ trên trời vô số chim bay đến ăn sạch côn trùng.

Đường Huyền Tông nghe qua vô cùng vui mùng, bảo sử quan chép lại câu chuyện đó vào trong sử sách. An Lộc Sơn tuy mập, nhưng lại hướng đến Lí Quy Niên 李龟年học tập ca múa, đồng thời thường tìm cơ hội biểu diễn vũ đạo người Hồ cho Đường Huyền Tông xem. Trước mặt Huyền Tông, An Lộc Sơn vờ ngốc nghếch. Một lần nọ, Đường Huyền Tông giới thiệu An Lộc Sơn với thái tử. An Lộc Sơn đứng yên không bái cũng không chào, lại hỏi Đường Huyền Tông:

          - Thần là người Hồ, không hiểu lễ nghi của triều đình, không biết thái tử là quan viên gì?

          Huyền Tông bảo rằng:

          - Thái tử chính là hoàng đế tương lai.

          An Lộc Sơn làm ra vẻ sợ sệt, vội bái lạy thái tử và nói rằng:

          - Thần quá ngu xuẩn, chỉ biết có bệ hạ mà không biết có thái tử.

          An Lộc Sơn rất mập, Đường Huyền Tông nói đùa rằng:

          - Bụng của khanh to như thế, bên trong chứa những gì vậy?

          An Lộc Sơn ra vẻ thành khẩn đáp rằng:

          - Bụng của thần bên trong nào dám có gì khác, chỉ có một lòng trung thành với bệ hạ mà thôi.

          Khi An Lộc Sơn đối đãi với những người chung quanh Đường Huyền Tông lại tỏ ra vô cùng linh hoạt. An Lộc Sơn cậy vào sự sủng tín của Đường Huyền Tông, bắt đầu hơi không cung kính với Lí Lâm Phủ 李林甫, vị Tể tướng quyền hành khuynh loát trong triều ngoài nội. Về sau An Lộc Sơn nhìn thấy các đại thần khác  trước mặt Lí Lâm Phủ rất cung kính, hơn nữa Lí Lâm Phủ rất nhạy bén, mỗi lần đều có thể nhìn thấu tâm tư của An Lộc Sơn, vì thế An Lộc Sơn đã thay đổi, đối với Lí Lâm Phủ, An Lộc Sơn khom lưng uốn gối, cố gắng tạo ấn tượng trong lòng Lí Lâm Phủ. Nghe Lí Lâm Phủ khen, An Lộc Sơn mừng đến phát cuồng, hoa chân múa tay; nghe Lí Lâm Phủ phê bình thì giậm chân xoa ngực, lo sợ không yên.

          Triều Đường cho dáng người mập là đẹp, An Lộc Sơn mập trắng cũng được sự yêu thích của Dương Quý Phi 杨贵妃, đã nhận Dương Quý Phi làm mẹ nuôi. Để tỏ lòng ân cần với Dương Quý Phi, mỗi khi vào triều đều đến bái kiến Dương Quý Phi trước, đồng thời nói với Đường Huyền Tông rằng:

          - Lễ nghi của người Hồ chúng thần là trước tiên tôn kính mẫu thân sau đó tôn kính phụ thân.

          Đối với những lời này, Đường Huyền Tông tin tưởng không nghi ngờ gì.  Lại xây cho An Lộc Sơn nhà ở hoa lệ, còn ân tứ cho An Lộc Sơn có thể tắm rửa tại cung Thanh Hoa 清华 trong hoàng cung.

          Sự biểu diễn xuất sắc của An Lộc Sơn khiến Đường Huyền Tông vô cùng tin tưởng, cho An Lộc Sơn kiêm nhiệm Tiết độ sứ của 3 trấn hơn 10 năm. Triều Đường tổng cộng chỉ có 10 Tiết độ sứ, An Lộc Sơn biết rõ mình có địa vị trọng yếu trong quân sự, nên ngầm không ngừng khuếch trương thế lực.

          An Lộc Sơn thường ra vô triều đình nhìn thấy triều Đường dường như không có lực lượng phòng ngự, cuối cùng vào năm 755 An Lộc Sơn đã phát động binh biến, khiến cho Trung Quốc lúc bấy giờ đang là lúc thịnh thế ca vũ thăng bình, kinh tế văn hoá phát triển đến đỉnh cao bị rơi vào cuộc chiến loạn kéo dài đến 8 năm, từ đó bắt đầu xuống dốc.

          Năm 756, An Lộc Sơn tại Lạc Dương 洛阳 tự xưng Đại Yên hoàng đế 大燕皇帝. Năm sau, trên người An Lộc Sơn nảy đầy nhọt độc, hai mắt bị mù, bị con và bộ hạ mổ bụng giết chết ngay trên giường.

Cuộc động loạn do An Lộc Sơn gây ra khiến triều Đường từ chỗ thịnh đi đến chỗ suy, không thể nào khôi phục sự huy hoàng như ngày trước. 

                                                          Huỳnh Chương Hưng

                                                          Quy Nhơn 19/10/2017

Nguyên tác Trung văn

AN LỘC SƠN KÌ NHÂN KÌ SỰ

安禄山其人其事

Trong quyển

TRUNG HOA THƯỢNG HẠ NGŨ THIÊN NIÊN

中华上下五千年

Chủ biên: Lí Tinh 李晶

Nam Kinh đại học xuất bản xã, 2007