BÍ ẨN LĂNG MỘ THÀNH CÁT TƯ HÃN
Năm
1227, khi Thành Cát Tư Hãn 成吉思汗 đem quân đánh Tây
Hạ 西夏 đã vì bệnh mà qua đời. Theo truyền thuyết, tuân theo
di mệnh “bí mật không được phát tang” của Thành Cát Tư Hãn, di thể của ông được
đưa về quê hương, chôn sâu dưới lăng mộ, sau đó cho cả vạn con ngựa đạp bằng,
khu vực mộ trở thành rừng. Cho nên không biết Thành Cát Tư Hãn an táng ở đâu.
Lăng mộ Thành Cát Tư Hãn ở Y Kim Hoắc Lạc Kì 伊金霍洛旗 khu tự trị Nội Mông xây năm 1954 không phải là nơi an táng di thể của
ông, mà là lăng tẩm mang tính tượng trưng, tức lăng giả, trong đó hoàn toàn
không có di thể của Thành Cát Tư Hãn.
Thế thì
rốt cuộc di thể của Thành Cát Tư Hãn được an táng ở đâu? Các thuyết ở sử thư
chưa nhất trí, đến nay vẫn chưa rõ tung tích.
Theo Mã
Khả . Ba La du kí 马可 . 波罗游记 (Marco Polo du
kí), di thể Thành Cát Tư Hãn được an táng trên núi A Lặc Thái 阿勒泰. Thành Cát Tư Hãn khi dẫn binh viễn chinh Tây Hạ, mất
ở huyện Thanh Thuỷ 清水 Cam Túc 甘肃, trước khi mất ông
ra lệnh phải bí mật không được phát tang để tránh rúng động lòng quân. Vì thế
chư tướng đưa linh cữu của ông về an táng ở Mông Cổ, “trên đường đưa linh cữu vị
quân chủ đi về hướng núi A Lặc Thái, nhưng người hộ tống bắt những ai gặp trên
đường là người tuẫn táng.” Nội dung những ghi chép trong sử thư Trung Quốc
không rõ, hoặc là nói ở “ Khởi Liễn cốc 起辇谷”,
hoặc là nói ở “Bất Nhi Hãn sơn 不儿汗山” (nay là Đại Khẳng
Đặc sơn 大肯特山 ở nước
Cộng hoà nhân dân Mông Cổ).
Các nhà
khảo cổ của Viện bảo tàng Tân Cương Trung Quốc tại phụ cận Tam Đạo Hải 三道海 huyện Thanh Hoà 青和
nơi sơn mạch A Lặc Thái phía bắc Tân
Cương đã phát hiện một ngọn núi lớn đã qua cải tạo, họ hoài nghi đó là lăng mộ
táng di thể của Thành Cát Tư Hãn, nhưng chưa thể xác nhận.
Kì thực,
không chỉ Thành Cát Tư Hãn, lăng mộ của các vị quân chủ triều Nguyên đều chưa
thể có được sự khảo chứng xác thực, điều này có liên quan tới phong tục tang
táng đời Nguyên. Triều Nguyên tuy vào làm chủ trung nguyên, nhưng vẫn bảo lưu tập
tục Mông Cổ, phản ánh ở tập tục tang chế, quý tộc thực hành tập tục an táng bí
mật. Theo sử liệu ghi chép, quý tộc Mông Cổ sau khi mất không đắp mộ, sau khi
mai táng, “cho ngựa đạp bằng”, sau đó tại mộ địa này, giết lạc đà con trước mặt
lạc đà mẹ cho máu rỏ trên đất, cử cả ngàn binh sĩ canh giữ. Đến mùa xuân năm
sau, sau khi cỏ cây tươi tốt, binh sĩ dỡ lều trại rời khỏi, người thường chỉ
nhìn thấy bãi thảo nguyên xanh xanh, không biết là mộ địa. Nếu khi hoàng đế muốn
cúng tế, thì dùng lạc đà mẹ dẫn đường, nếu lạc đà mẹ cất tiếng kêu bi thương ở
nơi nào, thì coi như nơi đó là mộ địa. Do bởi mộ địa không có bất kì tiêu chí
làm dấu nào cho nên không có cách gì nhận biết được nơi có linh cữu (“Thảo mộc
tử” 草木子).
Lăng
viên Thành Cát Tư Hãn hiện nay toạ lạc trên Ngao Bao 敖包
phía đông nam trấn A Đằng Tịch Liên 阿腾席连 ở Y Kim Hoắc Lạc Kì 伊金霍洛旗 Nội Mông Cổ, hiệu xưng là “Bát Bạch Thất” 八白室. Bát Bạch Thất là toà kiến trúc do 8 gian màu trắng cấu
thành. Do bởi quý tộc Mông Cổ có tập tục sau khi an táng thì xoá dấu vết, không
lưu lại mộ phần, địa điểm mai táng không cho người ta biết, không tế tự, cho
nên để kỉ niệm tổ tiên, họ sáng lập linh miếu kỉ niệm thường có thể tế tự, toà
linh miếu đó gọi là “Bát Bạch Thất”. Trong Mông
Cổ nguyên lưu 蒙古源流 có ghi:
Nhân vì không thể thỉnh xuất kim thân, bèn tạo
dựng trường lăng để cùng thờ phụng, tại nơi đó còn dựng lên 8 gian nhà màu trắng,
tại khu vực Ngạc Đặc Khắc 谔特克, phía bắc
núi A Nhĩ Đài 阿尔台 phía nam núi
Cáp Đại 哈岱 xây dựng lăng tẩm , hiệu là Sách Đa Bát
Khắc Đạt Minh Thành Cát Tư Hãn 索多博克达明成吉思汗. Sau này lưu
truyền đến nay.
Còn như
chọn nơi đó làm lăng Thành Cát Tư Hãn, có một truyền thuyết rất đẹp. Tương truyền,
năm 1226, khi Thành Cát Tư Hãn dẫn quân chi phạt Tây Hạ, lúc đi qua cao nguyên
phía tây nam Mông Cổ (cao nguyên Ngạc Nhĩ Đa Tư 鄂尔多斯) đến một địa phương. Lúc bấy giờ đương là lúc mùa xuân, ánh nắng rực rở,
một cảnh sắc mê người đã lôi cuốn Thành Cát Tư Hãn, khiến ông dùng dằng không
muốn rời đi. Sau khi trầm ngâm rất lâu, Thành Cát Tư Hãn nói với mọi người
chung quanh rằng:
- Ta thấy nơi đây rất đẹp, sau khi ta mất, hãy
an táng ta ở nơi đây!
Quả
nhiên, năm sau trên đường tây chinh (năm 1227), Thành Cát Tư Hãn bệnh và qua đời
tại huyện Thanh Thuỷ. Di thể của ông do chư vương và Na nhan 那颜 (thủ lĩnh quý tộc Mông Cổ) theo nguyện vọng của ông
lúc sinh tiền, từ chốn xa ngàn dặm đưa đến đây an táng. Từ đó, gọi nơi đây là Y
Kim Hoắc Lạc 伊金霍洛, ý nghĩa là “lăng viên của chủ nhân”.
Kiến
trúc hiện hữu lăng mộ Thành Cát Tư Hãn được trùng tu xây dựng sau giải phóng.
Năm 1939 thời kì chiến tranh kháng Nhật, Đức Vương 德王 (1) bí mật sai Mông gian, Hán gian tiến hành âm mưu hoạt
động, định trộm lăng mộ Thành Cát Tư Hãn đưa về Quy Tuy 归绥. Quảng đại nhân dân Mông Cổ sau khi biết tin đã đề xuất
kháng nghị kịch liệt. Dưới sự kêu gọi đề xuất di dời của nhân dân và nhân sĩ
yêu nước kháng Nhật, chính phủ Quốc Dân đảng bị bức phải thành lập uỷ ban di dời
lăng lo liệu việc di dời. Tháng 5 năm 1939, lăng bắt đầu được dời, trước tiên dời
đến núi Hưng Long 兴椋隆 huyện Du Trung 榆中
tỉnh Cam Túc 甘肃, sau khi đặt tại Du trung 11 năm, lại dời đến chùa
Tháp Nhĩ 塔尔 tỉnh Thanh Hải 青海.
Sau giải phóng, theo yêu cầu của các tộc nhân dân Mông Cổ, màu xuân năm 1954 khu
tự trị Nội Mông tổ chức đoàn đại biểu nghinh tiếp linh cữu Thành Cát Tư Hãn về
Mông Cổ,, lộ trình đến chùa Tháp Nhĩ, ngày 1 tháng 4 cùng năm đó, tiếp linh cữu
về Y Kim Hoắc Lạc. Trung ương chi 800.000 đồng để xây lăng viên.
Do bởi
tập tục đặc biệt của tộc Mông Cổ mà mọi người không thể biết được tung
tích lăng tẩm của Thành Cát Tư Hãn và
các đế vương triều Nguyên, không giống như quần thể đế lăng to lớn của hai triều
Minh Thanh sau này.
(Ngô Phụng Ngọc 吴凤玉)
Chú của người
dịch
1- Đức Vương 德王 (1902 – 1966):
tức Đức Mục Sở Khắc Đống Lỗ Phổ thân vương 德穆楚克栋鲁普亲王, gọi tắt là Đức Vương, tự Hi Hiền 希贤. Ông là vương công của Nội Mông Cổ, chủ trương Nội
Mông Cổ độc lập.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 04/7/2017
Nguyên tác Trung văn
THÀNH CÁT TƯ HÃN LĂNG MỘ CHI MÊ
成吉思汗陵墓之谜
Trong quyển
TRUNG QUỐC LỊCH SỬ CHI MÊ
中国历史之谜
Chủ biên: Lí Quảng Sinh 李广生
Thiên Tân: Bách hoa văn nghệ xuất bản xã, 2001
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật