Dịch thuật: Bất tự lương lực (thành ngữ)

BẤT TỰ LƯƠNG LỰC

不自量力

 KHÔNG TỰ LƯỢNG SỨC MÌNH

Giải thích: không tự lượng sức mình, đánh giá bản thân quá cao.

Xuất xứ: Xuân Thu . Tả Khâu Minh 左丘明: Tả truyện - Ẩn Công thập nhất niên 左传 - 隐公十一年.

          Thời Xuân Thu, nước Tức 息 đánh nước Trịnh 郑. Nước Trịnh bị bức buộc phải ứng chiến, cuối cùng đánh bại kẻ xâm nhập. Người đương thời bình luận sự việc đó, nói rằng:

Nước Tức đã phạm 5 điều bất vĩ, cho nên thất bại, hơn nữa, sợ rằng chẳng bao lâu sẽ diệt vong.

“Bất vĩ” 不韪, tức “không đúng” hoặc “không phải”, cũng chính là ý nói sai lầm.

“5 điều bất vĩ” mà nước Tức phạm phải đó là 5 điều nào? Theo ghi chép trong Tả truyện, chính là:

Bất đạc đức, bất lương lực, bất thân thân, bất trưng từ, bất sát hữu tội.

不度德, 不量力, 不亲亲, 不征词, 不察有罪.

          (Bất đạc đức: tức không xem xét uy đức của mình có cao hơn đối phương không.

          Bất lương lực: tức không lượng sức mình có mạnh hơn đối phương không.

          Bất thân thân: hai nước cùng họ, vốn là thân thuộc nhưng lại không thân ái.

          Bất trưng từ: ngôn từ tranh chấp với đối phương không phân rõ đúng sai.

          Bất sát hữu tội: tức không nhận thức được cái sai của bản thân.)

Và:

Phạm ngũ bất vĩ, nhi dĩ phạt nhân, thị dĩ tri Tức chi tương vong dã.

犯五不韪, 而以伐人, 是以知息之将亡也.

(Phạm vào năm điều không đúng mà còn đi đánh nước khác, từ đó có thể biết nước Tức sắp diệt vong)

Quả nhiên, chỉ qua mấy năm, nước Tức bị nước Sở diệt.

Xuất xứ của thành ngữ “bất tự lương lực” 不自量力 là bắt nguồn từ “bất lương lực”, một trong 5 điều bất vĩ mà nước Tức phạm phải ở câu chuyện này.

                                                            Huỳnh Chương Hưng

                                                 Quy Nhơn 07/02/2017

Nguyên tác Trung văn

BẤT TỰ LƯƠNG LỰC

不自量力

TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP

中国成语故事总集

(tập 1)

Chủ biên: Đường Kì 唐麒

Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004.