Dịch thuật: Tần Thuỷ Hoàng tuần hành lần thứ nhất

TẦN THUỶ HOÀNG TUẦN HÀNH LẦN THỨ NHẤT

          Trong Mạnh Tử - Lương Huệ Vương hạ 孟子 - 梁惠王下 có định nghĩa về 2 chữ “tuần thú” 巡狩 như sau:

Thiên tử thích chư hầu viết tuần thú. Tuần thú giả, tuần sở thủ giả.

天子适诸侯曰巡狩. 巡狩者, 巡所守也.

          (Thiên tử đi đến các nước chư hầu gọi là tuần thú. Tuần thú là đi xem xét nơi mình cai quản)

          Ở vào thời đại “duy tế dữ nhung” 惟祭与戎 (chỉ có tế tự và quân sự) là đại sự của quốc gia, tuần thú là hành vi nhất thể kiêm cả quân sự, hành chính, tế tự, du lịch của kẻ thống trị, là chính vụ trọng yếu của giai cấp thống trị cổ đại. Tần Thuỷ Hoàng 秦始皇 vốn siêng năng chính sự, nhiệt tâm tuần hành. Trong hơn 10 năm sau khi thống nhất, Tần Thuỷ Hoàng trước sau đã 5 lần tuần hành đến các nơi với quy mô lớn, là vị hoàng đế tuần thú nổi tiếng nhất trong lịch sử Trung Quốc.

          Năm thứ 2 sau khi triều Tần kiến lập, tức năm Thuỷ Hoàng 始皇 thứ 27 (năm 220 trước công nguyên), vừa mới dẹp xong 6 nước, Tần Thuỷ Hoàng không dừng vó ngựa, bắt đầu tuần hành lần thứ nhất. Tần Thuỷ Hoàng hướng đến vùng đất cũ Lũng Tây 陇西 ở biên thuỳ của đế quốc, nơi đó là nơi phát tích của tổ tiên Tần Doanh dọn dẹp chông gai, phấn chấn kiến quốc.

          Tần Thuỷ Hoàng từ Hàm Dương 咸阳 xuất phát, “tuần Lũng Tây 陇西, Bắc Địa 北地, ra khỏi Kê Đầu sơn 鸡头山, qua Hồi Trung 回中”. Tức men theo đại lộ hướng đến Thao Hà 洮河 Hà Cốc 河谷, ngược sông Vị 渭rồi lên đến nơi phát nguồn của nó là quận Lũng Tây (nay là tây bắc huyện Ninh 宁 tỉnh Cam Túc 甘肃), đến Kê Đầu sơn, vùng thượng du sông Kinh 泾 (nay là phía tây Bình Lương 平凉Cam Túc 甘肃), sau đó chuyển đến Hồi Trung (nay là tây bắc huyện Lũng 陇 tỉnh Thiểm Tây 陕西), rồi theo sông Kinh về lại Hàm Dương.

          Hai quận Lũng Tây, Bắc Địa vốn là khu vực du mục của tộc Tây Nhung, thuộc biên thuỳ phía tây của triều Tần. Nước Tần nhiều năm thực hành chính sách dời đến phía đông, tinh lực chủ yếu dùng vào việc khai thác phía đông, để 6 nước ở Sơn Đông cùng trường kì chiến tranh kiêm tính không thể nhòm ngó. Thuỷ Hoàng đến nơi đây, mục đích chủ yếu là thị sát chính vụ nơi biên địa, ổn định biên cương phía tây. Ngoài ra, còn có ý tuyên dương hoàng uy, phô trương võ công, chấn nhiếp khu vực. Đi tiếp về phía tây là Tây vực, có thể đi đến Trung Á, là tuyến đường Trung ngoại liên hệ mật thiết nhất, cũng tức là “Hà Tây tẩu lang” 河西走廊 (hành lang Hà Tây) – con đường tơ lụa. Thuỷ Hoàng đến biên quận phía tây diệu võ dương oai, sau đó thông qua người “Nhung” với nơi ở không cố định, đem uy đức của triều Tần ban bố khắp các nước phía tây, tiến thêm một bước thâm nhập ảnh hưởng từ tổ tiên nhà Tần đến nay. Tại vùng cố hương nơi biên giới phía tây, Thuỷ Hoàng cảm khái muôn phần, rất có khả năng cử hành tế tự long trọng nơi đó, cáo cùng linh hồn của liệt tổ liệt tông trên thiên giới. Có lẽ Thuỷ Hoàng có được tin tức hiện thân của 12 người khổng lồ, nên quyết ý cho đúc “12 người vàng” để tượng thiên mệnh.

                                                           Huỳnh Chương Hưng

                                                           Quy Nhơn 16/12/2016

Nguyên tác Trung văn

ĐỆ NHẤT THỨ TUẦN HÀNH

第一次巡行

Trong quyển

THỐNG NHẤT VƯƠNG TRIỀU ĐÍCH ĐẢN SINH – TẦN

统一王朝的诞生 - 秦

Chủ biên: “Đồ thuyết Trung Quốc lịch sử”

Trường Xuân - Cát Lâm xuất bản tập đoàn hữu hạn trách nhiệm công ti, 2006