松柏之质
顾悦与简文同年, 而发早白. 简文曰:“卿何以先白?” 对曰:“蒲柳之姿, 望秋而落; 松柏之质, 经霜弥茂.”
(世说新语 - 言语)
TÙNG
BÁ CHI CHẤT
Cố Duyệt dữ Giản Văn đồng niên, nhi
phát tảo bạch. Giản Văn viết: “Khanh hà dĩ tiên bạch?” Đối viết: “Bồ liễu chi
tư, vọng thu nhi lạc; tùng bá chi chất, kinh sương di mậu.”
(Thế thuyết tân ngữ -
Ngôn ngữ)
CHẤT CỦA CÂY TÙNG CÂY BÁ
Cố Duyệt
và Giản Văn Đế cùng tuổi, nhưng tóc của Cố Duyệt sớm bạc. Giản Văn Đế hỏi rằng:
“Tóc của khanh sao lại bạc trước ta vậy?” Cố Duyệt đáp rằng: “Tư chất của cây bồ
cây liễu kém, một khi thu về là úa rụng; còn chất của cây tùng cây bá cứng cõi,
trải qua sương thu càng tươi tốt.”
Chú của người
dịch
Thế thuyết tân ngữ 世说新语 : bộ bút kí tiểu thuyết thuật lại những huyền học ngôn đàm dật sự của
sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn. Trong đó có thể nhìn thấy ngôn đàm về huyền học thời
Nguỵ Tấn đã trở thành phong thượng, mà huyền học chính là lấy tư tưởng Lão
Trang làm gốc. Tư tưởng của Đạo gia đối với phương thức tư duy và trạng thái
sinh hoạt của sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn, thậm chí phong khí của cả xã hội đều sản
sinh ảnh hưởng quan trọng. Tác phẩm này do Lâm Xuyên Vương Lưu Nghĩa Khánh 临川王刘义庆, thuộc dòng dõi tông thất nhà Lưu Tống thời Nam Bắc
triều đã tập hợp một số văn nhân biên soạn, Lưu Tuấn 刘峻
đời Lương viết lời chú. Toàn sách nguyên có 8 quyển, bản chú của Lưu Tuấn phân
làm 10 quyển. Các bản hiện nay đều là 3 quyển phân làm 36 môn như: đức hạnh,
ngôn ngữ, chính sự, văn học, phương chính, nhã lượng v.v… Toàn sách tổng cộng
hơn 1000 tắc, kí thuật những dật văn dật sự của danh sĩ quý tộc từ cuối đời Hán
đến thời Lưu Tống, chủ yếu là những câu chuyện có liên quan đến việc bình luận,
thanh đàm huyền ngôn và ứng đối cơ trí của các nhân vật.
Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆 (năm 403 – khoảng
năm 444): người Bành Thành 彭城 (nay là Từ Châu 徐州 Giang Tô 江苏), văn học gia thời Nam
triều, thuộc dòng dõi tông thất nhà Lưu Tống, được tập phong Lâm Xuyên Vương 临川王, nhậm chức Thứ sử Kinh Châu 荆州.
Ông giữ chức được 8 năm, chính tích rất tốt. Sau nhậm chức Thứ sử Giang Châu 江州, được một năm, nhân vì đồng tình với một viên quan bị
biếm là Vương Nghĩa Khang 王义康 đã xúc nộ Văn Đế,
bị điều về kinh đổi làm Thứ sử Nam Kinh Châu 南京州,
Đô đốc gia khai phủ nghi đồng tam ti. Chẳng bao lâu vì bệnh ông từ chức.
Lưu Nghĩa Khánh mất năm Nguyên
Gia 元嘉 thứ 21 ở Kiến Khang 建康
(nay là Nam Kinh)
Lưu
Nghĩa Khánh từ nhỏ đã tài hoa xuất chúng, yêu thích văn học. Ngoài Thế thuyết tân ngữ 世说新语 ra, ông còn
có tiểu thuyết chí quái U minh lục 幽明录.
Tắc Tùng bá chi chất thuộc môn Ngôn ngữ 言语
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 14/01/2016
Nguồn
THẾ THUYẾT TÂN NGỮ
世说新语
Tác giả: Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆
Thiểm Tây lữ du xuất bản xã, 2002.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật