TÁC GIẢ CHÂN CHÍNH CỦA “TÂY DU KÍ” LÀ
AI?
Tây du kí 西游记 là bộ kì thư trong lịch sử văn học Trung Quốc, không
những câu chuyện về thầy trò Đường Tăng đi tây thiên thỉnh kinh vô cùng khoái
chá, mà bản thân Tây du kí cũng đã để
lại những bí ẩn chưa có lời giải. Rốt cuộc tác giả của Tây du kí là ai? Đến nay vẫn là một bí ẩn.
Những
người đọc sách thời cổ Trung Quốc, đa số tuân theo lời dạy:
Cổ chi học giả vị kỉ, kim chi học giả vị
nhân
古之学者为己今之学者为人
(Người học thời xưa vì mình, người học thời nay vì người
khác)
Việc trứ thư lập thuyết, đa số là “thay thánh nhân lập
ngôn”, đối với việc kí tên được cho là không quan trọng, còn giống như Tây du kí được người đương thời gọi là
trứ tác của “tiểu thuyết gia ngôn” 小说家言, thì việc có kí
tên hay không càng không phải là việc tất yếu. Về tác giả của Tây du kí, với những tài liệu mà chúng
tôi có được cũng đã rất khó nói rõ, do đó đã sản sinh những bí ẩn khó giải.
Về tác
giả của Tây du kí, trước giờ tranh luận
rất nhiều, tiêu điểm dần tập trung vào 2 người, một người khoảng thời Kim
Nguyên, mượn sức của Thành Cát Tư Hãn 成吉思汗 đem Toàn chân
giáo phát triển đến thời kì cực thịnh, đó là Trường Xuân chân nhân Khưu Xứ Cơ 丘处机, người kia là Cống sinh Ngô Thừa Ân 吴承恩 người Hoài An 淮安
Giang Tô 江苏 thời Gia Tĩnh 嘉靖
triều Minh.
Bản san
khắc Tây du kí đời Minh mà hiện nay
chúng ta thấy được đều không có tên người soạn. Đầu đời Thanh, Tây Lăng Tàn Mộng
Đạo Nhân Uông Chiêm Y 汪澹漪, trong Tây du thích ách truyện 西游释厄传 của Đại Lược
đường cổ bản đã tìm thấy sự tích xuất thân của Đường Tăng ở hồi thứ 9 mà trong Tân khắc xuất tượng quan bản đại tự Tây du
kí 新刻出像官版大字西游记 bản san khắc năm Vạn Lịch 万历
thứ 20 của Kim Lăng Thế Đức đường đã bỏ, ông đã biên soạn bộ Tây du chứng đạo thư 西游证道书. Trong sách
này, Uông Chiêm Y lần đầu tiên đã đem Tây
du chứng đạo thư ghi đại danh của người sáng lập phái Toàn chân đạo là Khưu
Xứ Cơ. Về sau lại có người dùng Đại học 大学, Chu dịch 周易 để giải thích,
nghiên cứu Tây du kí, khi nói đến tác
giả của Tây du kí, đều cho rằng chính
là sáng tác của Khưu Xứ Cơ.
Ngô Ngọc
Bá 吴玉播, tác giả Sơn
Dương chí di 山阳志遗, bản khắc năm Đồng Trị 同治 thứ 1 đời Thanh đối
với thuyết Khưu Xứ Cơ, lần đầu tiên nêu nghi vấn, và ông đề xuất một tác giả
khác đó là Ngô Thừa Ân, theo ông có 2 lí do:
- Dưới
tên Ngô Thừa Ân trong Hoài hiền văn mục 淮贤文目 có thư mục trứ
tác của họ Ngô, trong đó có danh mục Tây
du kí, nhưng không ghi độ dài ngắn của truyện cùng số quyển.
- Cho rằng
trong Tây du kí “có nhiều phương ngôn
vùng quê của tôi (Ngô Ngọc Bá) ”.
Nhưng những điều này chưa đủ để
làm chứng, do bởi Ngô Ngọc Bá không đưa ra những chứng cứ xác thực, cho nên chỉ
là hoài nghi mà thôi.
Cuối đời Thanh, trong Xạ Dương tiên sinh văn tự bạt nhị 射阳先生文序跋二 của Mạo
Quảng Sinh 冒广生 có nói: Tây du kí mà do ông ta (Ngô Thừa Ân) sáng
tác nổi tiếng một thời. Chứng cứ của ông ta là ông thấy Trường Xuân chân nhân Tây du kí 长春真人西游记 của Khưu Xứ Cơ là thiên du kí Tây vực, nhân đó chứng
minh Khưu Xứ Cơ không phải là tác giả của Tây
du kí, xác nhận Ngô Thừa Ân mới là tác giả Tây du kí.
Năm 1923, Hồ Thích 胡适 căn cứ vào những tài liệu nói trên, dưới tiền đề
không đề xuất những chứng cứ mới nào, đã “mạnh dạn giả thiết”, đem quyền trứ
tác Tây du kí chính thức trao cho Ngô
Thừa Ân. Đến nay, các bản Tây du kí
đã xuất bản, tất cả không ngoại lệ đều ghi tên Ngô Thừa Ân.
Ngô Thừa Ân có phải là tác giả
của Tây du kí? Hiện nay vẫn có nhiều
học giả đề xuất những ý kiến khác.
Về Ngô Thừa Ân, chúng ta biết
được rất ít. Lí An Cương 李安纲 trong Khổ hải dữ cực lạc 苦海与极乐, đã từ các
giác độ thâm nhập tìm hiểu nội hàm văn
hoá của Tây du kí, ông đưa ra kết luận:
Ngô Thừa Ân tuyệt nhiên không
phải là tác giả của Tây du kí, bởi
ông ta căn bản không hiểu rõ tinh tuý văn hoá truyền thống Tam giáo Nho, Đạo,
Thích.
Thế thì, rốt cuộc tác giả của Tây du kí là ai? vẫn còn cần phải không
ngừng tìm hiểu.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 11/11/2015
Nguyên tác Trung văn
“TÂY DU KÍ” ĐÍCH CHÂN CHÍNH TÁC GIẢ
“西游记” 的真正作者
Trong quyển
TRUNG QUỐC VỊ GIẢI CHI MÊ
中国未解之谜
Chủ biên: Tôn Thiệu Vũ 孙绍武
Hô Hoà Hạo Đặc: Viễn phương xuất bản xã, 2009.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật