失之忍
自古达人, 何心得失? 子文三已, 下惠三黜, 二子泰然, 曾无愠色
(忍经)
THẤT
CHI NHẪN
Tự cổ đạt nhân, hà tâm đắc thất? Tử
Văn tam dĩ, Hạ Huệ tam truất, nhị tử thái nhiên, tằng vô uấn sắc.
(Nhẫn kinh)
THẤT CHI NHẪN
Từ xưa,
những người có tấm lòng rộng rãi độ lượng, họ làm gì so đo việc được mất? Tử
Văn ba lần bị miễn quan, Hạ Huệ ba lần bị bãi chức, hai người ấy đều ung dung tự
tại, không hề có sắc oán giận.
Chú của
nguyên tác
Trong Lỗ luận 鲁论có chép lời của Tử Trương 子张:
Lệnh doãn Tử Văn, ba lần ra làm Lệnh doãn, mặt
không có sắc vui mừng, ba lần bị miễn
quan, mặt không có sắc oán giận.
Tử Văn 子文 họ Đấu 斗 tên Cốc Vu Thố 谷于菟, tự Tử Văn 子文, làm Thượng khanh Lệnh
doãn nước Sở. Tử Văn ba lần ra làm quan, giữ chức Lệnh doãn, vui mừng không hiện
ra bên ngoài, ba lần bị bãi chức, oán giận cũng không hiện ra bên ngoài. Tâm
ông ta an nhiên, không liên quan gì đến việc được mất.
Trong Lỗ luận鲁论 cũng có chép, Hạ Huệ ba lần đảm nhậm chức Sĩ sư 士师, ba lần bị bãi truất. Có người hỏi ông:
Sao ông không rời bỏ nước Lỗ?
Ông đáp
rằng:
Người chính trực thanh bạch làm quan thì đi
chỗ nào mà không bị bãi miễn? Những kẻ xu nịnh làm quan thì hà tất phải đi nước
khác để làm?
Mạnh Tử
孟子 bảo rằng:
Hạ Huệ bị truất miễn chức quan mà không có lời
oán giận; lúc cùng khốn cũng không tỏ vẻ đáng thương.
Hạ Huệ 下惠 tức Liễu Hạ Huệ 柳下惠,
họ Triển 展 tên Cầm 禽, quan Đại phu nước Lỗ.
từng làm quan Sĩ sư 士师 cho nước Lỗ, ba lần bị bãi truất mà không rời bỏ nước
ra đi.
Yếu nghĩa
Tử Văn
ba lần làm Lệnh Doãn mà không có sắc mặt vui mừng, ba lần bị bãi quan mà không
có sắc mặt oán giận; Liễu Hạ Huệ giữ chức Sĩ sư, ba lần làm ba lần bị truất,
cũng không có lời oán giận. Nhân vì họ xem nhẹ quyền thế phú quý, đem được mất
của cá nhân đặt ra bên ngoài, cho nên gặp tình huống chợt có chợt mất, họ vẫn
giữ được sự ung dung tự tại.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 07/4/2015
Nguồn
ĐẠO ĐỨC KINH
道德经
(Xuân Thu) Lí
Nhĩ 李耳
Bắc Kinh Yên Sơn xuất bản xã
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật