Dịch thuật: Nhất phát thiên quân


NHẤT PHÁT THIÊN QUÂN
一发千钧
NGÀN CÂN TREO SỢI TÓC

Giải thích: Quân : đơn vị trọng lượng thời cổ, bằng 30 cân. Một sợi tóc treo một vật nặng cả ngàn quân. Ví với sự nguy hiểm cực kì hoặc tình thế vô cùng nguy cấp.
Xuất xứ: Hán . Ban Cố : Hán thư – Mai Thặng truyện 汉书 - 枚乘传

          Năm 151 trước công nguyên, Hán Cảnh Đế Lưu Khải 刘启 lên ngôi. Năm thứ 3, Ngô Vương Lưu Tị 刘濞 nhân vì bất mãn chính quyền trung ương tước giảm việc phong đất cho các chư hầu vương nên đã liên hợp với chư hầu vương Ngô, Sở, Triệu, Giao đông, Giao tây, Tế Nam, Tri châu… nổi binh làm phản. Đây chính là “Bát vương chi loạn” mà trong lịch sử nói đến.
          Lúc bấy giờ Mai Thặng 枚乘 giữ chức Lang trung dưới trướng của Ngô Vương Lưu Tị phản đối Lưu Tị làm phản, nên đã can ngăn. Ông dâng Gián Ngô Vương thư 谏吴王书, trong thư dùng cách ví dụ, ngầm khuyên Lưu Tị không nên mạo hiểm. Mai Thặng nói rằng:
          Tình thế nguy cấp giống như một vật nặng cả ngàn quân treo trên sợi dây lơ lửng trong không trung, phía dưới là vực sâu, vô cùng nguy hiểm. Trong lúc sinh tử tồn vong nguy cấp, nếu như ngài nghe lời nói thẳng, đất nước có thể chuyển nguy thành an.
          Nhưng Lưu Tị không nghe, cuối cùng vẫn liên hợp các chư hầu làm phản. Đúng như Mai Thặng dự đoán, “Bát vương chi loạn” nhanh chóng bị dẹp tan.
          Ví dụ mà Mai Thặng khuyên Ngô Vương trở thành thành ngữ “Nhất phát thiên quân”. Thành ngữ này cũng có thể nói là “Thiên quân nhất phát”.

                                                                    Huỳnh Chương Hưng
                                                                     Quy Nhơn 17/9/2012

Dịch từ nguyên tác Trung văn
NHẤT PHÁT THIÊN QUÂN
一发千钧
Trong quyển
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Previous Post Next Post