Dịch thuật: Tại sao tiệm thuốc bắc gọi là "đường" mà không gọi là "điếm"

 

TẠI SAO TIỆM THUỐC BẮC GỌI LÀ “ĐƯỜNG”

MÀ KHÔNG GỌI LÀ “ĐIẾM”

          Tiệm thuốc bắc tại sao gọi là “đường” ? Cách gọi này từ đâu mà ra?

          Tương truyền cách gọi đó có liên quan đến “Y thánh” Trương Trọng Cảnh 张仲景. Trương Trọng Cảnh người Nam Dương 南阳 Nam 河南, sinh vào năm Nguyên Gia 元嘉đời Hoàn Đế 桓帝 triều Đông Hán khoảng thời Vĩnh Hưng 永兴 (khoảng năm 150 – năm 154), mất vào cuối năm Kiến An 建安 (khoảng năm 215 – năm 219). Từng làm Thái thú Trường Sa 长沙, nên được gọi là Trương Trường Sa 张长沙. Lúc trẻ, Trương Trọng Cảnh đã bác lãm quần thư, đặc biệt là thích sách về y, đồng hương của ông là Hà Ngung 何顒 từng xưng tán ông rằng:

Dụng tư tinh nhi vận bất cao, hậu tương vi lương y.

用思精而韵不高,后将为良医

          (Suy nghĩ cẩn thận toàn diện, tính cách không huyên náo khoe khoang, sau này nhất định sẽ là một lương y)

          Trương Trọng Cảnh sống vào cuối thời Đông Hán, đương thời triều chính hủ bại, dân khổ sở lầm than, lưu lạc tha phương. Ôn dịch liên tiếp bộc phát các nơi trong toàn quốc, Lạc Dương 洛阳, Nam Dương 南阳 tình hình dịch bệnh rất nghiêm trọng: “Nhà nhà có người mất, nhà nhà có tiếng gào khóc đau thương”. Trong đó bệnh thương hàn chiếm đến 70% . Trương Trọng Cảnh lập chí quyết thay đổi tình trạng, trong quyển Thương hàn luận 伤寒论 ông bày tỏ lí tưởng và hoài bão lớn lao của mình:

          Thượng dĩ liệu quân thân chi tật, hạ dĩ cứu bần tiện chi ách, trung dĩ bảo thân trường toàn, dĩ dưỡng kì sinh.

          上以疗君亲之疾, 下以救贫贱之厄, 中以保身长全, 以养其生

          (Trên là để trị bệnh cho bậc trưởng bối, dưới là để cứu nạn ách cho người cùng khổ, giữa là để bảo trì thân thể, giữ đạo dưỡng sinh)

          Trương Trọng Cảnh khắc khổ chuyên tâm nghiên cứu các sách y thời cổ như Tố vấn 素问, Linh xu 灵枢, Nạn kinh 难经, Âm dương đại luận 阴阳大论, Thai lư dược lục 胎胪药录 ... theo học với người trong họ là Trương Bá Tổ 张伯祖, được chân truyền, có thành tựu cao trong y học. Thời gian tại Trường Sa đảm nhiệm chức Thái thú, nơi đó dịch bệnh hoành hành, ông đã mở một tiệm thuốc tại phủ quan để khám bệnh cho mọi người, không lấy tiền. Lúc kê toa cho bệnh nhân, ông thường viết thêm mấy chữ “Toạ đường y sinh” 坐堂医生 trước tên của mình.

          Về sau Trương Trọng Cảnh từ quan ở ẩn, chuyên tâm nghiên cứu y học, cuối cùng viết ra bộ trứ tác đồ sộ về y học Thương hàn tạp bệnh luận 伤寒杂病论, được đời sau tôn xưng là “Y thánh” 医圣. Nhân phẩm và thành tựu y học của ông rất được mọi người vô cùng kính ngưỡng. Để kỉ niệm ông, trung y đời sau cũng đã đem tiệm thuốc của mình gọi là “đường” , trải qua thời gian dài đã thành đại danh từ chỉ tiệm thuốc bắc.

                                                              Huỳnh Chương Hưng

                                                              Quy Nhơn 05/3/2021 

Nguyên tác Trung văn

Trong quyển

THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN

趣味文化知识大全

Thanh Thạch 青石 biên soạn

Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã, 2013

Previous Post Next Post