Dịch thuật: Một trời thu để riêng ai một người (914) ("Truyện Kiều")



MỘT TRỜI THU ĐỂ RIÊNG AI MỘT NGƯỜI (914)
          Giả Vân Hoa 贾云华 (1314 – 1368): tài nữ đời Nguyên, tự Banh Banh 娉娉, người Tiền Đường 钱塘 (nay là Hàng Châu 杭州 Chiết Giang 浙江), con gái Giả Bình Chương 贾平章. Lúc nhỏ nàng đã được gia đình chỉ phúc vi hôn với thư sinh Nguỵ Bằng 魏鹏. Sau khi thành niên, Nguỵ Bằng đến Hàng Châu để xin việc thành thân. Gỉa mẫu muốn từ hôn, bảo Giả Vân lấy lễ anh em để gặp Nguỵ Bằng. Hai người thấy mặt nhau đã đem lòng yêu mến. Hai năm sau, Nguỵ Bằng thi đỗ Tiến sĩ, nhậm chức Chiết Giang Nho học Phó đề cử, thế là lại đến Tiền Đường gặp Giả Vân Hoa. Nhưng Giả mẫu cự tuyệt hôn nhân. Chẳng bao lâu, Nguỵ Bằng có tang mẹ phải về chịu tang, trước lúc lên đường, Vân Hoa nói rằng: “Chàng đi lần này chắc không về, thủ tang 3 năm, cách xa nhau ngàn dặm, sinh tử biệt li lúc này. Thiếp phận mỏng như băng mùa xuân, thân nhẹ như lá đỏ, đã gởi thân nơi chàng, há lại tái giá người khác?
          Từ đó Giả Vân Hoa suốt ngày không ăn uống, cuối cùng bệnh và qua đời.
          Giả Vân Hoa có để lại một số bài thơ, trong đó 10 bài biệt thi. Ở bài thứ 1 viết rằng:
Tự tùng tiêu sấu giảm dung quang
Vân vũ Vu sơn uổng đoạn trường
Độc túc cô phòng lệ như vũ
Thu tiêu chỉ vị nhất nhân trường
自从消瘦减容光
云雨巫山枉断肠
独宿孤房泪如雨
秋宵只为一人长
(Từ lúc gầy đi sắc mặt trở nên tiều tuỵ
Nhớ đến việc Sở vương cùng thần nữ Vu sơn khiến cảm thấy đau lòng
Một mình trong phòng vắng mà nước mắt như mưa
Chỉ vì một người mà đêm thu trở nên dài quá)

Vi lô san sát hơi may
Một trời thu để riêng ai một người
(“Truyện Kiều” 913 – 914)
Trời thu: Trời mùa thu.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)
Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, ghi rằng:
          Cổ thi: Thu tiêu chỉ vị nhất nhân tràng
古詩: 秋宵只為一人長
          (Thơ cổ: Đêm thu riêng vị một người dài thêm)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960)

Xét: Theo ý riêng, với câu 914 có lẽ Nguyễn Du liên tưởng đến câu thơ “Thu tiêu chỉ vị nhất nhân trường” của Giả Vân Hoa.
Trong “Tư liệu Truyện Kiều  - Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm, hai câu 913 và 914 là:
Vi LAU SÁT sát hơi may
Một trời thu để riêng SAY một người
                                                     (Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)

                                                          Huỳnh Chương Hưng
                                                          Quy Nhơn 09/6/2020
Previous Post Next Post