GIÓ MƯA ÂU HẲN TAN TÀNH NƯỚC NON (676)
Trong Kinh thi phần Bân phong 豳風 có bài thơ Xi
hiêu 鴟鴞. Bài thơ này miêu tả lại sự việc chim mẹ sau khi chim cú mèo bắt đi
con của mình, đã không từ lao khổ gầy dựng lại tổ để bảo vệ chim con, đề phòng
kẻ ngoài đến xâm hại lần nữa.
Toàn bài có 4 chương, mỗi chương 5
câu, cả bài là lời của chim mẹ bày tỏ nỗi thống khổ mất con lại gặp phải loài
chim khác phá hoại tổ, tạo nên hình tượng chim mẹ đáng kính tuy trải qua tai biến
nhưng vẫn không ngừng gầy dựng lại tổ của mình.
- Xi hiêu xi
hiêu. Kí thủ ngã tử. Vô huỷ ngã thất. Ân tư cần tư. Dục tử chi mẫn tư.
- Đãi thiên chi
vị âm vũ. Triệt bỉ tang thổ. Trù mâu dũ hộ. Kim nhữ hạ dân. Hoặc cảm vũ dư.
- Dư thủ cát cư.
Dư sở loát đồ. Dư sở súc tô. Dư khẩu tốt đồ. Viết dư vị hữu thất cô.
- Dư vũ tiều tiều.
Dư vĩ tiêu tiêu. Dư thất kiều kiều. Phong vũ sở phiêu diêu. Dư duy âm hiêu
hiêu.
- 鴟鴞鴟鴞. 既取我子. 無毀我室. 恩斯勤斯. 鬻子之閔斯
- 迨天之未陰雨. 徹彼桑土. 綢繆牖戶. 今汝下民. 或敢侮予
- 予手拮据. 予所捋荼. 予所蓄租. 予口卒瘏. 曰予未有室家
- 予羽譙譙. 予尾翛翛. 予室翹翹. 風雨所漂搖.予維音嘵嘵
(- Chim cú mèo, chim cú mèo. Mầy đã bắt
đi con của tao. Đừng phá hư tổ của tao. Yêu thương, vất vả khó nhọc nuôi con. Thật
vô cùng đáng thương.
- Kịp lúc trời chưa đổ mưa. Mau đi lấy
rễ cây dâu. Về vá lại lỗ hổng kia. Nay các ngươi những kẻ hạ dân. Kẻ nào dám đến
khinh khi ta.
- Tay và miệng của ta cùng làm việc. Bức
cỏ dại về làm tổ. Còn tích trữ để dành qua mùa đông. Miệng của ta đầy những vết
thương. Đều là vì chưa có tổ an toàn.
- Lông vũ của ta đã xơ xác. Lông đuôi
của ta đã thưa ít. Tổ của ta gặp nguy sắp đổ. Lại bị gió mưa lay dập. Ta đành phải
kêu lên những tiếng kêu đau buồn.)
(“Thi
kinh” 詩經: Trí Dương xuất bản xã ấn hành, 2004)
Lượng trên dù chẳng dứt tình
Gió mưa âu hẳn tan tành nước non
(“Truyện Kiều” 675 - 676)
Gió mưa: Chỉ tai biến bất ngờ.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội,
Hà Nội – 1989)
Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích,
ghi rằng:
Thi:
Chi hào chương: Dư ốc kiều kiều, phong vũ sở tiêu dao.
詩鴟鴞章: 予屋翹翹風雨所漂搖
(Kinh Thi chương Chi hào: Nhà ta nguy
đổ, gió mưa làm xiêu vẹo)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960)
Xét: Theo ý riêng, với câu 676, có lẽ Nguyễn Du đã liên tưởng đến bài Xi hiêu này.
Bản“Kim Vân Kiều”
(Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, câu
675 là:
Lượng trên dù chẳng THƯƠNG tình
Trong “Tư liệu Truyện Kiều - Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn
phiên Nôm, câu 675 và 676 là:
LÒNG TƠ dù chẳng dứt tình
Gió MÂY âu hẳn tan tành nước non
(Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 15/5/2020
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật