THOI VÀNG VÓ
RẮC, TRO TIỀN GIẤY BAY (50)
Cao Chứ
高翥 thời
Tống trong bài Thanh minh nhật đối tửu 清明日对酒, viết rằng:
Nam bắc sơn đầu đa mộ điền
Thanh minh tế tảo các phân nhiên
Chỉ hôi phi tác bạch hồ điệp
Lệ huyết nhiễm thành hồng Đố quyên
Nhật lạc hồ li miên trủng thượng
Dạ quy nhi nữ tiếu đăng tiền
Nhân sinh hữu tửu tu đương tuý
Nhất trích hà tằng đáo cửu tuyền
南北山头多墓田
清明祭扫各纷然
纸灰飞作白蝴蝶
泪血染成红杜鹃
日落狐狸眠冢上
夜归儿女笑灯前
人生有酒须当醉
一滴何曾到九泉
(Đầu núi nam núi bắc đều có nhiều phần mộ
Vào tiết Thanh minh mọi người ai nấy cũng lo sửa sang
cúng tế
Tro giấy tiền bay lên như những con bướm trắng đang
bay
Lệ huyết buồn đau nhỏ xuống nhuốm đỏ cả hoa Đỗ quyên
Trời chiều tối chỉ có loài hồ li nằm ngủ trên phần mộ
Đêm đến con cái sau khi tảo mộ về tụ tập vui cười trước
đèn
Đời người khi còn sống, có được rượu thì cứ say đi
Bởi sau khi mất, rượu cúng trước mộ phần có giọt nào đến
được cửu tuyền đâu)
Ngổn ngang,
gò đống kéo lên
Thoi vàng vó
rắc, tro tiền giấy bay
(“Truyện Kiều”, 49 – 50)
Thoi vàng vó: Miếng giấy xếp hình như thoi vàng dùng để cúng tế.
Tro tiền giấy:
Cái tro do tiền giấy đốt còn lại.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội,
Hà Nội – 1989)
Trong “Kim
Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, khi chú câu
49, ghi rằng:
Đường thi: Hổ kỳ sơn
thượng trủng luy luy
唐詩: 虎岐山上塚纍纍
(Thơ Đường: Trên núi Hổ kỳ mả chôn dàn dạt)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới,
1960)
Xét: Theo ý riêng, câu 50 trong “Truyện Kiều”, có lẽ
Nguyên Du liên tưởng đến câu “Chỉ hôi phi tác bạch hồ điệp” trong bài Thanh minh nhật đối tửu của Cao Chứ.
Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích,
câu 50 là:
Thoi vàng BÓ rắc, tro tiền giấy bay
Trong “Tư liệu Truyện Kiều - Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn
phiên Nôm, câu 50 là:
Thoi vàng VÓ rắc tro TÀN giấy bay
Huỳnh Chương Hưng
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật