Dịch thuật: Chỉ hươu nói ngựa

CHỈ HƯƠU NÓI NGỰA

          Tần Nhị Thế 秦二世 là người con thứ 18 của Tần Thuỷ Hoàng 秦始皇, vốn tên là Doanh Hồ Hợi 嬴胡亥, là em trai của công tử Phù Tô 扶苏lúc bấy giờ. Ông là vị hoàng đế thứ 2 của triều Tần, thời gian tại vị của Tần Nhị Thế là từ năm 210 đến năm 207 trước công nguyên, làm hoàng đế chưa đầy 4 năm. Tần Nhị Thế là vị bạo quân nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc.

          Sau khi Triệu Cao 赵高và Lí Tư 李斯 giúp Tần Nhị Thế lên ngôi, mâu thuẫn giữa hai người ngày càng gia tăng kịch liệt. Tần Nhị Thế trưng phát dao dịch, tu sửa cung A Bàng 阿房, khiến bách tính than oán đầy đường. Bọn Lí Tư dâng thư lên Tần Nhị Thế, không ngờ Tần Nhị Thế bắt bọn họ bỏ ngục. Trong ngục, Lí Tư nhiều lần dâng thư, đều bị Triệu Cao giữ lại. Về sau, Triệu Cao lập kế giết chết Lí Tư, được nhậm mệnh làm Thừa tướng, nắm giữ chính sự triều đình. Dần dần, dã tâm truy cầu quyền lực của Triệu Cao ngày càng lớn, nhưng đại thần trong triều có người nghe theo, có người phản đối, Triệu Cao trong lòng không yên. Thế là Triệu Cao nghĩ ra một cách, chuẩn bị thử thái độ của các đại thần đối với mình.

          Ngày nọ lúc lên triều, Triệu Cao sai người dẫn đến một con hươu, nói với Tần Nhị Thế:

          - Bệ hạ, thần dâng bệ hạ một con ngựa hay.

          Tần Nhị Thế nhìn qua, cười bảo rằng:

          - Thừa tướng nhầm rồi, đó là một con hươu, sao khanh lại nói là ngựa?

          Triệu Cao kiên quyết nói đó là con thiên lí mã. Tần Nhị Thế nửa tin nửa ngờ nói:

          - Trên đầu ngựa sao lại có sừng?

          Triệu Cao quay người lại , chỉ vào các đại thần, lớn tiếng nói rằng:

          - Nếu bệ hạ không tin, có thể hỏi các đại thần.

          Các đại thần bị Triệu Cao làm cho hồ đồ. Một số nhát gan cúi đầu không nói, có vài đại thần chính trực kiên quyết nói đó là hươu, còn có một số đại thần lúc bình thường nịnh hót Triệu Cao nói đó là một con ngựa quý. Tần Nhị Thế thấy đại đa số đều nói là ngựa, cho rằng mình bị hoa mắt.

          Sau sự việc đó, Triệu Cao thông qua các thủ đoạn, giết chết những ai không thuận tùng theo mình. Từ đó, các đại thần đều không dám phản đối Triệu Cao nữa, Triệu Cao tại triều càng không kiêng sợ.

          Khi các nơi vừa mới nổi lên phản Tần, Triệu Cao luôn an ủi Tần Nhị Thế, nói rằng, bọn chúng chẳng làm nên trò trống gì, bảo Tần Nhị Thế yên tâm. Thế là Tần Nhị Thế chìm đắm trong tửu sắc, quan lại từ Hàm Cốc quan 函谷关cho đến một khu vực rộng lớn phía đông sớm đã phản Tần, hưởng ứng quân khởi nghĩa. Tháng 8 năm 207 trước công nguyên, Lưu Bang 刘邦 thống lĩnh đại quân tấn công Vũ Quan 武关, tiêu diệt toàn thành. Sau khi tin tức truyền đi, Triệu Cao sợ Tần Nhị Thế truy cứu việc ẩn giấu quân tình không báo, vờ xưng bệnh không dám lên triều.

          Tần Nhị Thế thấy Triệu Cao đã lâu không lộ mặt, liền phái người đi trách cứ việc Triệu Cao ẩn giấu quân tình. Triệu Cao sợ Tần Nhị Thế giáng tội, bèn ngầm cùng với rể của mình là Diêm Lạc 阎乐 và em là Triệu Thành 赵成, bức Tần Nhị Thế tự sát.

                                                       Huỳnh Chương Hưng

                                                        Quy Nhơn 18/7/2019

Nguyên tác Trung văn

CHỈ LỘC VI MÃ

指鹿为马

Trong quyển

TRUNG QUỐC LỊCH SỬ CỐ SỰ (tập 2)

中国历史故事

Biên soạn: Sơ Dương Tả Tả 初阳姐姐

Trường Xuân: Cát Lâm văn sử xuất bản xã, 2015