“THÍNH NHÂN
XUYÊN TỊ” LÀ CÂU CHUYỆN NHƯ THẾ NÀO
“Thính
nhân xuyên tị” 听人穿鼻tức nghe theo người khác, để người khác xỏ mũi.
Điển xuất từ Nam sử -
Trương Hoành Sách truyện 南史 - 张宏策传:
Từ Hiếu Tự
tài phi trụ thạch, thính nhân xuyên tị.
徐孝嗣才非柱石, 听人穿鼻.
(Từ Hiếu Tự tài năng tầm thường, chỉ biết nghe theo
người khắc sắp đặt)
Thời
Nam triều khi Tề Vũ Đế 齐武帝đương chính, có một
quý tộc tên Từ Hiếu Tự 徐孝嗣, người này làm việc
chẳng có chủ kiến, thường nghe theo sự sai khiến của Tề Vũ Đế, Vũ Đế đối xử vói
người này như một trung thần.
Năm
493, Tề Vũ Đế qua đời, hoàng thái tôn Tiêu Chiêu Nghiệp 萧昭业kế vị. Lúc lâm chung, Vũ Đế tin tưởng vào lòng trung
thành của Từ Hiếu Tự đã dặn dò phò tá tân quân. Năm sau, hoàng tộc Tây Xương Hầu
Tiêu Loan 西昌侯萧鸾 âm mưu đoạt đế vị, Tiêu Loan biết Từ Hiếu Tự nhận di
mệnh thác cô, lại rõ con người Từ Hiếu Tự không có chủ kiến, nhát gan sợ việc,
nên muốn dựa vào anh ta để thực hiện dã tâm. Để thăm dò phản ứng của Từ Hiếu Tự,
Tây Xương Hầu Tiêu Loan sai tâm phúc ngầm báo cho Từ Hiếu Tự biết âm mưu của
mình để xem thử ý kiến. Từ Hiếu Tự biết Tây Xương Hầu bản tính tàn bạo, không
dám đắc tội, mà cũng không phản đối.
Người bạn
của Từ Hiếu Tự là Nhạc Dự 乐豫biết chuyện, nói với
anh ta rằng:
- Trước đây Tề Vũ Đế đối đãi với anh không bạc,
đem nhiệm vụ thác cô quan trọng giao cho anh, sao anh có thể im lặng để Tiêu
Loan mưu phản, đó chẳng phải là phụ lòng tin của Tề Vũ Đế đối với anh sao?
Từ Hiếu
Tự không nói gì, anh ta biết rõ Nhạc Dự nói rất có lí, nhưng lại sợ Tiêu Loan.
Sau khi Nhạc Dự đi khỏi, Từ Hiếu Tự một mình đi đi lại lại lại trong phòng.
Bấy giờ
vừa lúc Tiêu Loan đến, Từ Hiếu Tự không dám chậm trễ, vội ra nghinh đón. Tiêu
Loan đem từng bước cụ thể việc soán đoạt đế vị nói với Từ Hiếu Tự, đồng thời nhờ
anh ta trợ giúp để hoàn thành việc soán vị. Từ Hiếu Tự suy nghĩ kĩ và đáp ứng.
Dưới sự giúp đỡ của Từ Hiếu Tự, Tiêu Loan sai người giết chết hoàng đế.
Sau khi
hoàng đế chết, nước một ngày không thể không có vua, Tiêu Loan sợ nếu bản thân
ông ta lên ngôi sẽ gây ra sự công phẫn, bèn mượn danh nghĩa thái hậu lập Tân An
Vương Tiêu Chiêu Văn 新安王萧昭文mới 15 tuổi lên
làm hoàng đế, tự mình ngầm thao túng tân đế. Từ Hiếu Tự bèn lấy ra chiếu lệnh của
thái hậu đã soạn từ sớm, thoả mãn tâm nguyện của Tiêu Loan.
Cùng
năm đó, Tiêu Loan lại tru sát con cháu của Tề Cao Đế, Tề Vũ Đế, mượn danh nghĩa
hoàng thái hậu một lần nữa phế trừ đế vị của Tiêu Chiêu Văn, tự mình xưng đế, sử
gọi là Tề Minh Đế 齐明帝.
Bốn năm
sau Tề Minh Đế qua đời, người con thứ hai là Tiêu Bảo Quyển 萧宝卷 kế
thừa hoàng vị. So với phụ thân, Tiêu Bảo Quyển càng tàn bạo hơn, suốt ngày rượu
chè vui chơi, không quan tâm triều chính, hễ ai không vừa lòng là giết chết. Đại
thần triều đình không ai dám nhiều lời. Từ Hiếu Tự bản tính sợ sệt, tuy đảm nhậm
chức Thượng thư lệnh, nhưng vẫn luôn không dám dâng lời can gián, để mặc bạo
quân làm xằng làm bậy.
Người đời
sau gọi hành vi hèn yếu vô năng của Từ Hiếu Tự là “thính nhân xuyên tị”, ví với việc nghe theo sự sắp đặt của người khác.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 23/12/2018
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên
soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật